| | |
| | |
| | Lo mbruoglio d'ammore, Velletri, s.e., 1717 |
| | a cura di Stefania Napolitano |
| |
| |
| |
|
| |
| | ATTO I |
| |
| | SCENA PRIMMA |
| |
| | TONNO, e MUSSASCIUTTO co na cannela appennetora, ch’esceno da la poteca, e banno a lo magazeno. |
| |
| | TONNO |
| | Damme cca sta cannela, e bavattenne, |
| | Va rape la poteca; non nce siente? |
| | Che d’è? si’ stat’acciso? |
| | Tu duorm’ancora? scetate mantrone. |
| 5 | No lo bbide, ch’è ghiuorno? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | *Fusse mpiso; |
| | È ghiuorno? |
| | TONNO |
| | È ghiuorno sì. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | È ghiuorno? |
| | TONNO |
| | E n’ata vota. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Bon’ora comm’è ghiuorno |
| | Si mo nnante è sonata meza notte. |
| | TONNO |
| 10 | O cano renegato, |
| | Tu propio vuo’ scasà la casa mia |
| | Co fareme perdì tutte l’accunte. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Ch’accunte? si mo’ è ora |
| | De fa lo primmo suonno. |
| | TONNO |
| 15 | Si qua parrella vene |
| | Pe treccalle d’aulive, o peparuole? |
| | Quanno trova serrato; |
| | Non passa nnante, e perdo sta facenna? |
| | Tu propio vuo’, che schiatta, o che me mpenna. |
| | MUSSASCIUTTO |
| 20 | E che maje può abboscà co ste facenne? |
| | Treccalle, o no tornese, e pe treccalle |
| | Perdimmo sei docate |
| | De suonno e de salute. |
| | TONNO |
| | Tre calle non è niente, |
| 25 | Sguadagnato, mbreaco, porcaglione. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | *Siente ca ncigna mo’ lo tordeglione. |
| |
| | Chest’auto me manca |
| | D’avè da sentire, |
| | Treccalle n’è niente, |
| 30 | N’è niente, è lo ve’? |
| | Te venca l’allanca, |
| | L’hai ntiso mai dire, |
| | Ch’a chisto paese |
| | Treccalle fa razza? |
| 35 | Te fa no tornese, |
| | Tornese fa grano, |
| | Lo grano carrino, |
| | Carrino docato; |
| | E tu guadagnato |
| 40 | Co chesta facciazza |
| | De puorco fetente, |
| | Me dice, ch’è niente; |
| | Trecalle che d’è? |
| |
| | MUSSASCIUTTO |
| | E che malann’è stato? c’haggio ditto; |
| 45 | Che baje tanto a la voce? |
| | Treccalle t’è na zecca, e no trasoro; |
| | È lo vero,haje ragione; |
| | *Che sia sguarrato chi vo’ sta a guarzone. (Tonno trase a lo magazeno, e Mussasciutto apre la poteca.) |
| |
| | SCENA II |
| |
| | MUSSASCIUTTO sulo. |
| |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Te si nzerrato? e ba ca vuo’ sta frisco: |
| 50 | No mme lieve lo suonno? io mo’ te sfratto |
| | Lo meglio, che nce stace a sta poteca; |
| | Sa ch’abbramma, che tenco stammatina, |
| | Né nce serve acquavita, e non cafeo, |
| | Si dormo è lopa, e si non dormo è peo. |
| |
| 55 | Uh che nera feleppina: |
| | Che fracasso fa la panza! |
| | Fann’a punia le stentina, |
| | No mme sanno arequià: |
| | Chisto sì ch’è besentierio, |
| 60 | Hanno perzo la creanza; |
| | Pe fenì sto vetoperio |
| | È besuogno de magnà. (piglia na preta, e rompe nuce.) |
| |
| | SCENA III |
| |
| | ZEZA, e MUSSASCIUTTO. |
| |
| | ZEZA |
| | Fegliulo addov’è Tonno? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Dint’a lo magazeno. |
| | ZEZA |
| | Che nce face? |
| | MUSSASCIUTTO |
| 65 | Che saccio, agne matina, ed agne sera |
| | Se mpertosa llà dinto, e se sepponta; |
| | O le pesa carcosa, e se l’acconcia; |
| | O puro qua nterzetto mette nconcia. |
| | ZEZA |
| | Sa che buo’ fa, va vide |
| 70 | Pe lo pertuso de la mascatura. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Jatece vuje, ch’è meglio, |
| | Ca si chillo s’addona, ca sonc’io, |
| | Nce mmatte lo greciello, |
| | Me schiatta qua barrata a lo scartiello. (Zeza se mette a fa la spia, e Mussasciutto se nne trase.) |
| | ZEZA |
| 75 | Dice buono mo vao |
| | Oh bene mio |
| | Che beo! da sotta terra |
| | Caccia no carosiello, e comm’è gruosso |
| | Mo nce devaca dinto |
| 80 | Na carta de denare, e sonco d’oro |
| | Va sacce quanta sonco |
| | Zitto ca parla sulo o bravo, o bravo |
| | Ha ditto ca nzi’ a mo’ nce so’ llà dinto |
| | Quatto ciento zecchine; e che buo’ cchiune? |
| 85 | Zeza si ricc’a funno, |
| | Mo’ sì, ca può scialare, |
| | E chella scura figlia mmaretare. |
| | Fegliuolo addove si’? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Che buo’ Maesta? (cca esce.) |
| | ZEZA |
| | Va trov’a sta pedata lo sio Ciommo |
| 90 | Dille che benca cca. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Che nc’è de nuovo? |
| | ZEZA |
| | Vasta mo’, curre priesto, |
| | Po te dico che nc’è. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Vecco so’ lesto. |
| |
| | SCENA IV |
| |
| | ZEZA, e CECELLA a lo barcone. |
| |
| | ZEZA |
| | Cece’? |
| | CECELLA |
| | Che buo’ Gnama’? |
| | ZEZA |
| | Te si’ bestuta? |
| | CECELLA |
| | Gnorsì. |
| | ZEZA |
| | Scinne cc’abbascio. |
| | CECELLA |
| | Mo’ mmo’ scenno. |
| | ZEZA |
| 95 | Si no ngarzo sto viecchio, io già me mpenno. |
| | Quanta vote le dico, |
| | Tonno che faje? ch’aspiette? |
| | Vi’ ca figlieta è granne, e d’è de carne, |
| | E la carne tu saje, |
| 100 | Quanto chiù triche a cocerla, chiù fete, |
| | Lo Turco me responne: Oh bene, o bene, |
| | Miettece sale assaje, ca se mantene. |
| | Va c’hà da fa co mmico, |
| | Haggio visto addo’ sta lo carosiello: |
| 105 | Chello che non sa isso, lo sacci’io: |
| | Deceva Tata mio, |
| | Ca la femmena è casa, |
| | Che bo’ lo pesonante; |
| | Né pò sta bona maje quann’è bacante. |
| |
| 110 | Chist’uommene schiattuse |
| | No la vonno sentì, |
| | La casa, che non s’abbeta |
| | Chiano, chianillo capeta, |
| | Fa porva, e scarrafune, |
| 115 | E fa perimma. |
| | Sentitela ncocciuse |
| | Sonc’accossì |
| | Le zite, |
| | Si tu non le mmarite, |
| 120 | Cercano accasiune |
| | De ì ngattimma. |
| |
| | SCENA V |
| |
| | TONNO sulo, ch’esce da lo magazeno. |
| |
| | TONNO |
| | Bene mio piglio sciato, |
| | Ca non ce manca niente, |
| | Lo carosiello è sano, |
| 125 | Mo’ vavo allegramente a trovà Titta, |
| | Voglio vedè, si pozzo darle figliema |
| | Senza manco no callo; |
| | Pò esse, che me resce lo designo, |
| | Ca nce stace speruto; |
| 130 | E l’ommo quann’è cuotto tann’è ghiuto. |
| |
| | SCENA VI |
| |
| | TONNO, e ZEZA. |
| |
| | TONNO |
| | Fegliulo addove si’? |
| | ZEZA |
| | Tonno che buoje? |
| | TONNO |
| | Mussasciutto addov’è? |
| | ZEZA |
| | Ll’haggio mannato |
| | A piglià la menesta. |
| | TONNO |
| | Uh che sproposeto; |
| | Potive sparagnare sto tornese; |
| 135 | Lloco nc’è pane, aulive, e peparuole. |
| | ZEZA |
| | Sonc’otto juorne, che n’allummo fuoco. |
| | TONNO |
| | E no mmi’ ca sparagne li cranne. |
| | ZEZA |
| | Zitto, non te nfadà, ca non cocino, |
| | Mo’ la donco a li pulle. |
| | TONNO |
| | E chesto è peo, |
| 140 | Stipala pe pescraie, o tornancella. |
| | ZEZA |
| | Accossì faccio *puozz’havè la zella. |
| | TONNO |
| | Eh Zeza, mo’ ch’è sciuto |
| | Ll’haje cercato le sacche? |
| | ZEZA |
| | Ll’haggio fatto. |
| | TONNO |
| | Che sinche benedetta, mo’ fai buono; |
| 145 | Damme lo farrajuolo, e lo cappiello |
| | Ca voglio ascire... oh maro me, che beo! |
| | Curre, curre a malanno. |
| | ZEZA |
| | Che d’è stato. |
| | TONNO |
| | No palummo è bolato |
| | A lo sacco dell’uorgio. |
| | A DUE |
| 150 | Sciò, sciò che fuss’acciso. |
| | TONNO |
| | Bene mio sta ncerviello, e addove staje. |
| | ZEZA |
| | Zitto ca non è niente. |
| | TONNO |
| | Chist’è lo muodo de morì pezzente, |
| | No scotolare cchiù sto farrajuolo, |
| 155 | Ne faje zompà lo pilo. |
| | ZEZA |
| | E bi’ che porva? |
| | TONNO |
| | Che tanta polezia? |
| | Havarraggio da fa lo galameo? |
| | ZEZA |
| | Ma po se carolea. |
| | TONNO |
| | Tu faje cchiù peo. |
| | Damme cca, damme cca; vi’ ca mo’ torno, |
| 160 | Si vinne, sta ncerviello, |
| | Scarzea la mesura, |
| | Tu mo’ me n’ienn’a sisco. |
| | ZEZA |
| | A chesto nce penz’io *va ca staje frisco. |
| | TONNO |
| |
| | Zeza mia si tu lo ppruove, |
| 165 | Comm’è doce, comm’è bello, |
| | Quanno faje appoco, appoco |
| | Truove po lo montonciello, |
| | Tanno mm’haje da nnommenà. |
| | Siente, e fa chello, che dico, |
| 170 | Mo’ di passe, mo’ na fico, |
| | Mo’ di nuce, di castagne, |
| | Mo’ n’auliva, duje lopine, |
| | Busche tanto quanto magne, |
| | Te può fare di carrine, |
| 175 | E me puoje addecreà. (se nne va.) |
| |
| | ZEZA |
| | Che te venca l’allanca, |
| | Pare, che lo tterreno mo’ le manca. |
| |
| | SCENA VII |
| |
| | ZEZA, e CECELLA abbascio a la poteca. |
| |
| | CECELLA |
| | Che buo’ Gnamatre? |
| | ZEZA |
| | Figlia mia, ch’è chesto? |
| | Vi’ che capo sciegliuta, e mpeccecata, |
| 180 | Perchè non te l’haie fatta? |
| | CECELLA |
| | Haggi’auto ncapo. |
| | ZEZA |
| | Mara te, ca si’ pazza; |
| | Co sto pensiero, che t’hai puosto nchiocca, |
| | Tu vuo’ morire jetteca, o crepata. |
| | CECELLA |
| | Quanto cchiù priesto schiatto, |
| 185 | Cchiù priesto m’arrecetto. |
| | ZEZA |
| | E ba connio |
| | Ca Luccio t’hà chiantata, che pe chesso? |
| | Sarrà muorto lo munno? |
| | Nce ne sonco cient’aute, che te vonno, |
| | E so’ cchiù meglio d’isso. |
| | CECELLA |
| 190 | Ma no nce sonco io, |
| | Pocca lo tradetore |
| | M’ha lassato senz’arma, e senza core. |
| | ZEZA |
| | Figlia mia benedetta, |
| | No mm’affriere cchiù co ste pparole; |
| 195 | Datt’armo, statt’allegra, |
| | Ca Mamma toja vo’ fa na bella cosa; |
| | Non passa sta semmana, e te mmarrito |
| | Co cinco ciente piezze. |
| | CECELLA |
| | Mamma mia |
| | Parlammo d’auto, ca mpenzanno sulo, |
| 200 | D’have co tanto stiento ammat’a Luccio, |
| | Ch’isso m’ammava, e po che m’hà chiantata |
| | Senza dirme pecché, senza raggione: |
| | Me vene tale chianto, e tanta rraggia, |
| | Che nsentì nnommenà uommene schitto, |
| 205 | Me piglia la fortuna, e lo mmarditto. |
| | ZEZA |
| | Tu mo’ dice accossì, ca staje schiattosa; |
| | Ma quanno po te dico, |
| | Ca te do pe marito lo sio Ciommo... |
| | CECELLA |
| | Qua Ciommo? |
| | ZEZA |
| | Chillo guappo, |
| 210 | Che fa tremmà lo Burgo, e miezo Napolo. |
| | CECELLA |
| | Ciommo Scajenza |
| | ZEZA |
| | Chisso. |
| | CECELLA |
| | Leva, leva, |
| | Chest’auto me mancava |
| | D’annegrecarme co no porcaglione; |
| | Co no sacco de mazze, no spetale, |
| 215 | Ch’auto non tene, che na perocchella; |
| | Na sciammerga stracciata, e na spatella. |
| | ZEZA |
| | Chiano, chiano che d’haje, tu saie chi è Ciommo? |
| | CECELLA |
| | E no mmuo’ che lo saccia? |
| | Pe nzi’ a li peccerille |
| 220 | Lo pigliano a bernacchie, e a secozzune. |
| | ZEZA |
| | Via ca tu parle sparo. |
| | CECELLA |
| | E bia no cchiune. |
| | ZEZA |
| | Cecella a che ghiocammo? quanno parlo |
| | Uppeca, zitto, ammuccia, e st’a sentire. |
| | CECELLA |
| | Non serve, be’ sacc’io quanto vuo’ dire. |
| 225 | No la facimmo lonca, Mamma mia, |
| | Te lo ddico da mo’ pe nzi’, che campo; |
| | No mmoglio cchiù marito. |
| | O sia buono, o sia tristo: |
| | Me vasta pe nzi’ a mo’ quant’aggio visto. |
| |
| 230 | Si Luccio m’hà traduta, |
| | Che boglio cchiù sperà; |
| | Fede cchiù non ce sta, |
| | Non c’è cchiù ammore. |
| | Me sonco già chiaruta, |
| 235 | Sciorta non c’è pe me, |
| | Me sento di’ accossì: |
| | Cecella muore. |
| |
| | ZEZA |
| | Addo’ vaje? siente cca, non fa schiattiglie; |
| | Che sia brosciata, chi accarezza figlie. |
| |
| | SCENA VIII |
| |
| | CIOMMO SCAJENZA, e TITTA pe chiazza. |
| |
| | CIOMMO |
| 240 | Chesto chi te l’hà ditto? |
| | TITTA |
| | Chi l’hà bisto. |
| | CIOMMO |
| | Hà visto lo mmalanne, che lo vatta; |
| | A te mo’, che te pare, |
| | Che Ciommo pozza fare |
| | L’ammore co Cecella? |
| | TITTA |
| 245 | Pecché no? che n’è bella. |
| | CIOMMO |
| | Ma non nce sta no callo, e ca nce fosse |
| | Na cuffia de zecchine, |
| | Co sei rotola d’oro, che pe chesto: |
| | Vvo’ c’apparenta co li potecare, |
| 250 | E sbreogna la Casa? che te pare? |
| | TITTA |
| | Ma veo, ca sempe passe pe sta chiazza; |
| | CIOMMO |
| | Nce passo pe spassareme lo tiempo, |
| | Pe coffiare tanta moccoselle |
| | Che squagliano pe mme; zanneo la sera, |
| 255 | A chi donco na chiacchiara, |
| | A chi faccio no zinno, o no sospiro, |
| | A n’auta n’occhiatella, |
| | Na rasca a chesta, e no resillo a chella. |
| | TITTA |
| | Comme mo’ tu non amme |
| 260 | Cecella? e no la vuoje. |
| | CIOMMO |
| | Ch’ammare? che bolere? ca te suonne; |
| | Titta, n’è nata ancora chella fata, |
| | C’hà d’havere sta sciorta. |
| | Tu lo sai, che nce vole |
| 265 | Pe fareme nzorà? Na segnorella |
| | C’haggia tre quarte, si non è de sieggio; |
| | Bella quant’a lo Sole, e meglio dote, |
| | Che sona, canta, e abballa a la franzese, |
| | Ch’accossì nc’è l’osanza a sto Pajese. |
| | TITTA |
| 270 | Si Ciommo tu m’abburle. |
| | CIOMMO |
| | E sient’appriesso |
| | Da n’ata banna po tenco sto core, |
| | Ch’è fatto pe la guerra, e no p’ammore. |
| | TITTA |
| | *Comme l’ha ditta tonna. E pe che fine. |
| | Sempe staje co la Mamma a musso a musso? |
| | CIOMMO |
| 275 | E ca chella è mpazzuta, che nce faie? |
| | Sempe se mpettoleia co chella figlia |
| | Ch’abbistato lo Cucco. |
| | TITTA |
| | E tu non l’amme? |
| | CIOMMO |
| | E n’ata vota mo’, da Gentelommo: |
| | Che d’è nc’hai passione? va decenno; |
| 280 | Io stonco cca pe ttene |
| | Mo’ veo si scauzo adisso, o isso a mmene. |
| | TITTA |
| | Pocca mme dice, ca no ll’amme: siente... (parlano zitto.) |
| |
| | SCENA IX |
| |
| | LUCCIO da la poteca soia, e li stisse de banno. |
| |
| | LUCCIO |
| | Mo’ ch’è sciuto lo Sole, |
| | Cacciate ste rovagne a soliarle; |
| 285 | Dateme li colure, e li pennielle, |
| | Lassateme pittà di piattielle. |
| | *Ma sto zanno sta cca nziemme co Titta? |
| | Va sacce, che nce fanno; uh che locigno (cca esce no fegliulo co na boffettella, e isso le fa signo che ne la trasa). |
| | C’hann’afferrato! chi lo ssa, che diceno, |
| 290 | Oh potesse sentì qua’ parolella. |
| | CIOMMO |
| | Fa cunto ca si’ lesto, è toia Cecella. |
| | LUCCIO |
| | *È toia Cecella isso dice a Titta! |
| | E donn’è sciuto st’auto nnammorato? |
| | O Ciommo gabba Titta, o i’ so’ gabbato, |
| | TITTA |
| 295 | Vi’ che faje co la Mamma; |
| | Co lo patre non serve, che nce parle; |
| | Ca nce stonco ntrattato. |
| | CIOMMO |
| | E si’ a cavallo. |
| | TITTA |
| | Ma la coda è cchiù forte a scortecare. |
| | CIOMMO |
| | Comm’a dire, pecché? |
| | TITTA |
| | Pecché Cecella, |
| 300 | E Luccio no gran piezzo |
| | Hanno fatto l’ammore; e si be’ stanno |
| | Accostejune a morte, haggio paura, |
| | Che non fanno sta pace; tu lo ssaie, |
| | Ca primm’ammore non se scorda maie. |
| | CIOMMO |
| 305 | (Oh vecco Luccio a tiempo, st’a sentire? (la parentese sotta voce, e ll’auto lo dice forte.) |
| | Sta sbrasata che faccio) ed io te dico |
| | Ca Cecella è la toja, |
| | Mo’ che metto le mmano a sto neozio, |
| | E conca nce pretenne |
| 310 | Starrà tre passe arreto, |
| | Pe non darme desgusto; |
| | E si no, vi’ che dico, |
| | È scurzo, è muorto. |
| | LUCCIO |
| | *E tu hai da fa co mmico. |
| | CIOMMO |
| |
| 315 | Si a lo naso me saglie la mosca, |
| | E me scappa no miezo stornuto, |
| | Sto moscillo fa cunto ch’è ghiuto, |
| | Vivo, vivo se pote atterrà. |
| | Quanno Ciommo se nfosca, |
| 320 | Se nzagna, |
| | Co li diente la terra se magna; |
| | Nche se move, nce mmatte l’aggrisso |
| | O marisso. |
| | Chi nc’have che fa. (Fenuta ll’aria, Luccio fa na passiata pe nnanze a Ciommo, e po dice dint’a la poteca soia.) |
| |
| | LUCCIO |
| 325 | Nardo damme na mazza, e ghiesce ccane. |
| | CIOMMO |
| | Cca nce sta trademiento, schiavo schiavo (a Titta.) |
| | LUCCIO |
| | Bene mio, che carrera, c’ha pegliata; |
| | O povero squarcetta |
| | Tu si’ tutto sodato, va t’annetta. (se ne trase a la poteca.) |
| |
| | SCENA X |
| |
| | TITTA, e NORELLA da lo barcone. |
| |
| | TITTA |
| 330 | Ente lamma de spata, potta d’oie, |
| | E ba fidat’a chisto, ancora corre. |
| | NORELLA |
| | Voglio vedè si è sciuto Luccio mio; |
| | Tiemente, che desgrazia, cca nc’è fratemo |
| | Titta bonnì. |
| | TITTA |
| | Bonnì te venca Nora, |
| 335 | Tu quanno te nne viene a lo molino! |
| | NORELLA |
| | Hà ditto Zia, sta sera, o craie matino. |
| | TITTA |
| | Sbrigate, ca sti juorne nc’è, che fare. |
| | NORELLA |
| | Che? apposta si’ benuto? |
| | TITTA |
| | A posta, sine. |
| | NORELLA |
| | E comme, accossì lasse |
| 340 | Mpotere a lo guarzone |
| | La casa, lo molino, e quanto nc’eie? |
| | No lo ssaie, ca chillo è Malantrino. |
| | TITTA |
| | Vattenne, e biene priesto a lo molino. (Norella se ne trase, ed esce fenuta ll’aria.) |
| |
| | So’ no molino abbiento. |
| 345 | Sta capo è fatta rota, |
| | Ch’attuorno attuorno vota |
| | Sera, e matina. |
| | Lo molenaro è Ammore, |
| | Ch’a botta de trommiento |
| 350 | Macena chisto core, |
| | E lo sfarina. |
| |
| | SCENA XI |
| |
| | NORELLA sola a lo bbarcone. |
| |
| | NORELLA |
| | O ca gia se n’è ghiuto, |
| | E ancora Luccio mio no nce comparse |
| | Aimmè ca sto a la corda; e quanno vene? |
| 355 | Luccio, Luccio, che faie? |
| | Tu duorm’ancora, e i’ n’arreposo maie. |
| |
| | Lo sole de Nora |
| | Ancora non esce; |
| | O quanto me ncresce, |
| 360 | Ca tric’a benire; |
| | Va iate sospire |
| | Sto Sole a scetà. |
| | Decite accossì: |
| | Tu saie chi t’aspetta; |
| 365 | Pe tte n’arrecetta; |
| | Non farla sperì, |
| | Va trovala va. |
| |
| | SCENA XII |
| |
| | LUCCIO co no fegliulo, che porta na tavolella co li colure. |
| |
| | LUCCIO |
| | Già se n’è ghiuto Titta, io resto ammisso |
| | De chello, c’haggio ntiso; |
| 370 | Ciommo hà fatto nzi’ a mo’ lo spantecato |
| | Co chella tradetora de Cecella; |
| | Mo’ le dà la carrella, |
| | E bo’ fa spalla a Titta! |
| | E chesto che bo’ dire? |
| 375 | Io me sento mpazzire. |
| | Sedimmonce cca fora, ca non manca |
| | De vedè Mussasciutto, e nce nformammo, |
| | Comme vanno sti fatte |
| | Su dammoce da fa: Fegliu’ piatte. (lo fegliulo caccia no vacile e piatte de faienza crude.) |
| |
| | SCENA XIII |
| |
| | CECELLA, e NORA da li bbarcune llore, e LUCCIO; che pitta. |
| |
| | CECELLA |
| 380 | *Vecco lo tradetore, e mmo’ s’affaccia |
| | Norella a lo bbarcone; |
| | Voglio fare la spia, |
| | E co st’uocchie vede la morte mia. |
| | NORELLA |
| | Oh te, ch’è sciuto già, bonnì si Luccio. |
| | LUCCIO |
| 385 | Schiavo Patrona mia. |
| | NORELLA |
| | Cossì te voglio |
| | Co la capo a fa bene. |
| | LUCCIO |
| | E si no stonco |
| | Co la capo a fa bene, e tu nce torna. |
| | NORELLA |
| | Che d’è? Cecella toia |
| | Te mantene ncoieto? |
| | LUCCIO |
| 390 | Eh ca mo’ non è cchiù lo tiemp’arreto. |
| | CECELLA |
| | *Cecella, che nne dice? |
| | NORELLA |
| | Che bella cosa pigne a sto vacile? |
| | LUCCIO |
| | Na giorlanna de sciure, |
| | E po mmiezo nce vene na fegliola, |
| 395 | Che si be’ non pozz’io |
| | Pittarla comm’è bella, |
| | Vasta, se po canoscere chi è chella. |
| | NORELLA |
| | E potimmo sapè, chi è sta Segnora. |
| | LUCCIO |
| | *Chest’è Cecella mia. Si tu sia Nera |
| 400 | Pegno chella, che dint’a sto core. |
| |
| | Lo fato d’ammore |
| | Co lo sanco nce voze pittà. |
| | Essa dorme a no lietto de sciure, |
| | Io pe d’essa tra spine, e dolure |
| 405 | Me voto e me giro, |
| | Me pogno,e sospiro, |
| | Cerc’ajuto, e non trovo piatà. |
| |
| | CECELLA |
| | *Chesto sento, e non moro? e puro l’ammo? |
| | NORELLA |
| | Luccio, Luccio che dice? |
| 410 | Tu staje mmiezo a le spine, io ntra li sciure? |
| | C’aspiette core mio, |
| | Che non parle co fratemo, e mme piglie? |
| | Tu mme vide sperì? né te ne cure, |
| | E po dice ca sto mmiez’a li sciure? |
| | LUCCIO |
| 415 | Chello, che tenco ncuorpo, |
| | N’è tiemp’ancora de cacciarlo fora; |
| | Ammore m’è contrario, e gelosia, |
| | Ma puro chella ch’ammo sarrà mia. |
| | NORELLA |
| | Che gelosia, che dice? |
| 420 | Ch’hai visto marame? |
| | LUCCIO |
| | No mmedo mente; |
| | Ma chi amma addavero |
| | Sta spina l’ha d’havè dint’a lo core, |
| | Ca senza gelosia no stace Ammore. |
| | NORELLA |
| |
| | Che gelosia |
| 425 | Nennillo bello? |
| | Speranza mia |
| | È tuio sto core |
| | Non dobbetà. |
| | Si mme vuo’ bene |
| 430 | No mme dà pene, |
| | Co sto martiello; |
| | Si Nenna more, |
| | Chi t’hà d’ammà? |
| |
| | LUCCIO |
| | O ca se nn’è trasuta! |
| 435 | Essa tutta se nfetta, |
| | E non sa, ca Cecella mme carfetta. |
| |
| | SCENA XIV |
| |
| | MUSSASCIUTTO, e LUCCIO. |
| |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Che se rompa lo cuollo |
| | E Ciommo, e chi lo vole; so’ schiattato; |
| | E non pozzo trovà ddo’ s’è ntanato. |
| | LUCCIO |
| 440 | *Oh vecco Mussasciutto. Na parola. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Dice a mme? |
| | LUCCIO |
| | Gnoressine. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Haggio da fare. |
| | LUCCIO |
| | Tu puro mme vaie contra? e c’haggio fatto? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Niente; te pare poco |
| | Lo brutto chiantarulo, |
| 445 | C’hai fatto a chella scura de Cecella? |
| | A lassarla pe Nora bello cagno! |
| | LUCCIO |
| | Va, ch’essa ha fatto meglio lo guadagno. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Che guadagno, te suonne? |
| | LUCCIO |
| | E lo sio Ciommo? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Che Ciommo? si’ mpazzuto? |
| | LUCCIO |
| 450 | Non serve a commoglià, ca be’ sto ntiso |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Si nc’è maie tale cosa, ch’io sia mpiso. |
| | LUCCIO |
| | Addonca n’è lo vero? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | E n’ata vota? |
| | LUCCIO |
| | E la mamma? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | È lo vero ch’è na pazza. |
| | Troppo se nfrettolea co chillo Zanno; |
| 455 | Ma Cecella hà jorato, |
| | Da che tu ll’haie chiantata |
| | No mmedè, non sentì nesciun’at’ommo, |
| | E tu nnuommene Ciommo? |
| | LUCCIO |
| | *Aimmè Cecella mia, e c’haggio fatto. |
| |
| | SCENA XV |
| |
| | CECELLA a lo barcone, e li stisse. |
| |
| | CECELLA |
| 460 | Fegliulo addove si’? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Veccome ccane. |
| | CECELLA |
| | Va trova lo Sio Ciommo a sta pedata, |
| | Dille da parte mia, che benca mone, |
| | Ca ll’haggio da parlare. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Qua’ si Ciommo? |
| | CECELLA |
| | Ciommo Scajenza, quale? |
| 465 | Tu faie lo musso stuorto? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | E quanno maie? |
| | CECELLA |
| | E mo’ nn’haggio sta voglia. |
| | LUCCIO |
| | *Ajemmè so ghiuto. |
| | CECELLA |
| | Che d’è? tu non te muove? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | *Io so’ storduto. |
| | Dice addavvero o burle? |
| | CECELLA |
| | Oh chesta sì, ch’è bella, |
| 470 | Nce vuo’ na tarantella? |
| |
| | Voglio chillo, che dint’a sto Core |
| | Lo fato d’Ammore |
| | Pe trommiento nce voze stampà. |
| | Isso dorme a no lietto de sciure, |
| 475 | Io pe d’isso tra spin’e dolure |
| | Me voto, me giro, |
| | Me pogno, e sospiro, |
| | Ne speresco, e non saccio addo’ sta. |
| |
| | LUCCIO |
| | *Ah fortuna, e che sento. (se dà no schiaffo.) |
| | CECELLA |
| | *Ora mo’ schiatta, |
| 480 | Chello, che mm’haje vennuto, e tu t’accatta. |
| |
| | SCENA XVI |
| |
| | MUSSASCIUTTO, e LUCCIO. |
| |
| | LUCCIO |
| | Ajmmè, ca nce corp’io a sta facenna, |
| | M’haggio fatto lo chiappo, che me mpenna |
| | Bene mio Mussasciutto ajuto, ajuto. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | E che buo’, che te faccia? |
| | LUCCIO |
| 485 | Non nce ire. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | E po? |
| | LUCCIO |
| | Vedimm’appriesso d’accordarla, |
| | O le parlo, o le parle. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Quant’arrive. |
| | LUCCIO |
| | Vedimmo co la Mamma. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | A, a, cchiù meglio. |
| | LUCCIO |
| | Faccio parlà lo patre. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Non saie niente. |
| | LUCCIO |
| 490 | Dimme, c’haggio da fare? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Crepa, e schiatta |
| | Mparate a no mostà caso a la gatta. (se nne trase a la poteca.) |
| | LUCCIO |
| |
| | Pe zeffonnà sto core |
| | Nce vo’ sta gelosia; |
| | Povera vita mia |
| 495 | Mo’ si’ speduta. |
| | Non te vastav’Ammore |
| | Lo ffuoco, che mm’ardeva, |
| | Sto jelo nce voleva; |
| | Ncopp’a lo cuotto ajemmè acqua volluta. |
| |
| | SCENA XVII |
| |
| | ZEZA, e MUSSASCIUTTO. |
| |
| | ZEZA |
| 500 | Ca t’hai rutto lo cuollo a chesta via; |
| | Nce si benuto ciesso? addov’è Ciommo. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Vuo’ che nne votta craie? no ll’haggio visto. |
| | ZEZA |
| | Volea di’, si facive no servitio. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | E che buo’, che nce faccia, |
| 505 | Si non se trova; ed haggio revotato |
| | Lo Ponte, co lo Burgo, e lo Mercato. |
| | ZEZA |
| | Va vide n’ata vota; e quanno tuorne |
| | Portame no pasticcio, |
| | Piglia cca sto carrino co sto panno. |
| | MUSSASCIUTTO |
| 510 | No pasticcio? e pe cchine? |
| | ZEZA |
| | Pe Cecella, |
| | Non saccio comme sta la poverella. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | E lo Masto? |
| | ZEZA |
| | N’è muorto? |
| | Sì ca ll’hà da vedè; curre, fa priesto. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Pasticcio bene mio, zù zù so’ lesto. |
| |
| | SCENA XVIII |
| |
| | ZEZA e CIOMMO. |
| |
| | ZEZA |
| 515 | Oh, vene lo Sio Ciommo, |
| | Voglio stregnere mo’ sto matremmonio, |
| | Ca Cecella ha da fare a gusto mio; |
| | Bonnì, bonnì si Ciommo |
| | CIOMMO |
| | O Zeza addio. |
| | ZEZA |
| | Na parola, |
| | CIOMMO |
| | Patrona, ma fa priesto |
| 520 | C’haggio da ire po a lo Tarcenale. |
| | ZEZA |
| | A fa che? |
| | CIOMMO |
| | No lo ssaie? |
| | ZEZA |
| | Non saccio niente. |
| | CIOMMO |
| | Vogl’ì a fa fa sarzizio a li Sordate, |
| | Che stonco levantanno. |
| | ZEZA |
| | Comme, comme. |
| | CIOMMO |
| | Sto levantanno mo’ na Compagnia. |
| | ZEZA |
| 525 | Pe chi? |
| | CIOMMO |
| | Pe mmene. |
| | ZEZA |
| | Che buo’ ì a la guerra? |
| | CIOMMO |
| | *Vi’ che partito è chisto. Tanto bello. |
| | ZEZA |
| | E Cecella? |
| | CIOMMO |
| | E Cecella bona notte; |
| | Tu non te sbriche cchiù, essa n’hà dote. |
| | Io luonco, luonco non ce pozzo stare; |
| 530 | A la guerra vogl’ì pe mme spassare. |
| |
| | A sta guerra, a sta guerra se vede |
| | Colli More, e li Turche arraggiate |
| | Chesta spata, e sto fusto che fa. |
| | Nzanetate |
| 535 | Che fanno li piede! |
| | Cannune, e moschette; |
| | Sto fora li panne, |
| | Me pare mill’anne |
| | De pigliare no scuto, na lanza, |
| 540 | A chi scresto, a chi percio la panza, |
| | Co na botta... (cca so’ jettate quatto frunne da na fenestra, e Ciommo fuie pe la paura.) |
| | Guarda sotta |
| | Ch’è stato? chi è llà. |
| |
| | ZEZA |
| | Tienemente, comme fuie pe la paura, (ridenno.) |
| 545 | E bo’ ire a la guerra? viene ccane |
| | CIOMMO |
| | Ch nc’è lloco? |
| | ZEZA |
| | So’ frunne, non è niente. |
| | CIOMMO |
| | Agn’Ommo pò morì de trademiente. (torna a dicere ll’aria.) |
| |
| | A sta guerra &c. |
| |
| | ZEZA |
| | Sti partite non serveno si Ciommo; |
| 550 | Quanno volimmo stregnere, so’ lesta; |
| | La dota sta a no pizzo, e so’ Zecchine. |
| | CIOMMO |
| | *Zecchine. E quanta sonco? |
| | ZEZA |
| | So’ dociento, |
| | Li panne, ll’oro... |
| | CIOMMO |
| | E non te piglie scuorno |
| | Che sonco Casadduoglio, o Trippaiuolo? |
| | ZEZA |
| 555 | Sient’appriesso. |
| | CIOMMO |
| | Sentimmo, |
| | Ma sacce ca lo tiempo nce perdimmo. |
| | ZEZA |
| | Vi’ ca sarranno ntutte |
| | Setteciento docate. |
| | CIOMMO |
| | È che me mancano |
| | Quattro milia docate, quanno voglio. |
| | ZEZA |
| 560 | Ciommo mio, no nce cchiune, O attacca, o scioglio. |
| | CIOMMO |
| | Lo boglio fare pe s’ammore tujo; |
| | Mo’ vavo a renonzare la bacchetta, |
| | Ma voglio pe dimane |
| | Vintecinco zecchine. |
| | ZEZA |
| | Sonco leste. |
| 565 | Tu va parla co Tonno, |
| | E di’, ca vuo’ Cecella senza dota, |
| | Va curre, sbrica priesto. |
| | CIOMMO |
| | *Nce l’aggio coveta già. Mo’ vao so’ lesto. |
| |
| | Gnorella cara, cara. |
| |
| | ZEZA |
| |
| 570 | Fegliulo bello, bello. |
| |
| | CIOMMO |
| |
| | Damme ssa man’a mme. |
| |
| | ZEZA |
| |
| | Che nne vuo’ fare, che? |
| |
| | CIOMMO |
| |
| | Te la voglio vasà. |
| |
| | ZEZA |
| |
| | A, a. |
| |
| | CIOMMO |
| |
| | Sì, sì. |
| |
| | ZEZA |
| |
| | No, no. |
| |
| | CIOMMO |
| |
| 575 | Saputa mia massara. |
| |
| | ZEZA |
| |
| | Giojello, smargiassiello. |
| |
| | CIOMMO |
| |
| | Damme sto gusto, da’. |
| |
| | ZEZA |
| |
| | No mmoglio, no lo ffa. |
| |
| | CIOMMO |
| |
| | No mme fa scuorno mo’. |
| |
| | ZEZA |
| |
| 580 | Vi’, ca me struoppie mo’. |
| |
| | SCENA XIX |
| |
| | TITTA, e po NORA. |
| |
| | TITTA |
| | Ch’aggio vinto sto pallio, e ll’aggio fatta |
| | A tanta fruscia urache |
| | Bene mio, che prejezza! |
| | Non capo int’a la pella |
| 585 | Mo’ pozzo dire, ch’è la mia Cecella. |
| | Voglio chiammare Nora; |
| | Pe le dà chesta nova. Oje Nora, oje Nora. |
| | NORELLA |
| | Titta! Tu si’, che buoje. |
| | Che si’ tornato a fare. |
| | TITTA |
| 590 | Viene, scinne cca bascio. |
| | NORELLA |
| | Staje chino d’allegrezza! |
| | TITTA |
| | Scinne, ca te lo ddico. |
| | NORELLA |
| | Mo’ scenno, eccome cca, mo’ so’ co tico. (se nne trase.) |
| | TITTA |
| |
| | Tieme’, che zumpe fa |
| 595 | Lo core mpietto |
| | Recietto |
| | Cchiù non hà |
| | Tant’è la gioia. |
| | Pare, che boglia di’ |
| 600 | Co lo zompare |
| | Mo’ può scialare. Sì, |
| | Cecella è toja. |
| |
| | NORELLA |
| | Veccome cca, che buoje? |
| | TITTA |
| | Ora vatte allestenno, |
| 605 | Ch’abbesogna, che biene a lo molino. |
| | NORELLA |
| | Ch’è stato? ch’è socciesso? |
| | TITTA |
| | Cose bone. Mo’ nnante agg’appontato |
| | La parentezza mia. |
| | NORELLA |
| | Co chi? |
| | TITTA |
| | Co Tonno, |
| | Che me dace la figlia. |
| | NORELLA |
| | Ll’agg’a gusto. |
| 610 | (Ca me levo sto spruoccolo da ll’uocchie.) |
| | TITTA |
| | Sta lesta, ca mo’ vengo, e te ne porto. |
| | NORELLA |
| | E sta pressa pecché? |
| | TITTA |
| | Pe fare na marenna, ca sta sera |
| | Vene Tonno, la figlia, e la mogliera. |
| |
| | SCENA XX |
| |
| | TONNO, sulo. |
| |
| | TONNO |
| 615 | Oh, ca mo’ sto cchiù lieggio, |
| | C’haggio appontata già la parentezza |
| | De figlieme co Titta, e senza dote; |
| | Ma chello, ch’è lo mmeglio, |
| | Ch’a lo molino suio, sempe, che boglio |
| 620 | Pozz’ire a sgoliarme |
| | De zeppole, de pizze, e maccarune, |
| | Mo sì, ca me fa prode lo magnare |
| | Pecché non penzo de caccià denare. |
| | Ma che bedo, n’è chillo Mussasciutto |
| 625 | Iss’è, che porta mmano; O Tonno a ll’erta; |
| | Cca nc’è frabottaria; |
| | Mettimmoce a sto pizzo a fa la spia. |
| |
| | SCENA XXI |
| |
| | MUSSASCIUTTO co no pasticcio dinto a lo panno, e TONNO. |
| |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Passe, che siate accise; e quanta cane, |
| | Che correno a l’addore; |
| 630 | Me sanno no cortiggio da dereto |
| | Comm’à cana, che leva; |
| | Chist’auto frusciamiento nce voleva. |
| | Frate n’hanno raggione, |
| | Ca l’addore, che ghietta, è scannaluso; |
| 635 | Si fosse prieno, mo’ me dolarria; |
| | Me scapparria no figlio |
| | Co lo pasticcio mmocca; |
| | Stonco pe mme lassa tocca, e non tocca. |
| | TONNO |
| | Fremma cca mariuolo. (Tonno vene da dereto, ed afferra lo panno.) |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Aimmè. |
| | TONNO |
| | Frabutto. |
| 640 | Lassa, ch’è chisto, addo’ me ll’haie robbato! |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Chiano ca so’ sciagliuozze, e so’ li mieie. |
| | TONNO |
| | Scagliuozze? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Gnoressì. |
| | TONNO |
| | Guitto, Forfante; |
| | All’adore lo sento, ch’è pasticcio. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | E sia pasticcio; be’ che cosa vuoie? |
| | TONNO |
| 645 | Voglio sapere di chi è. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Lo mio. |
| | TONNO |
| | Tieme’, che bocca de magnà pasticce. |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Co li denare mieie so’ lo patrone |
| | De magnà nzò che boglio. |
| | TONNO |
| | Denare tuoie? O cano renegato |
| 650 | Allegeruto mm’haie lo vernecato; |
| | Lassa |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Che buo’ lassare? è sanco mio. |
| | TONNO |
| | Vi’, ca chiammo la guardia? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | E che me mporta? |
| | Non nce chiamme lo boja? |
| | TONNO |
| | Zeza Zeza. |
| |
| | SCENA URDEMA |
| |
| | ZEZA da lo barcone, CIOMMO, e li stisse. |
| |
| | ZEZA |
| | Che d’è? |
| | TONNO |
| | Scinne cc’abbascio. |
| | CIOMMO |
| 655 | Che rommore nc’è lloco? che d’è stato? |
| | MUSSASCIUTTO |
| | Niente, niente, è pasticcio scafacciato. |
| | TONNO |
| |
| | Lassa cano, ca t’affoco. |
| |
| | MUSSASCIUTTO |
| |
| | No la vince pe no poco. |
| |
| | ZEZA |
| |
| | Tonno Tonno ch’è breogna. |
| |
| | CIOMMO |
| |
| 660 | Via dancillo. |
| |
| | MUSSASCIUTTO |
| |
| | Na zompogna. |
| |
| | A 4 |
| |
| | No la scumpe? e manco mo’? |
| |
| | TONNO |
| |
| | Si non lasse, mo’ te scanno. |
| |
| | ZEZA |
| |
| | Via scompitel’a malanno. |
| |
| | CIOMMO |
| |
| | Si cchiù ncuocce, mo’ t’adaccio. |
| |
| | MUSSASCIUTTO |
| |
| 665 | E cchiù priesto lo scafaccio. (Tonno, e Ciommo tiranno tutte duie, Mussasciutto lassa lo panno, e chille cadeno.) |
| |
| | TONNO - CIOMMO |
| |
| | Tira Ciommo/Tonno. |
| |
| | ZEZA - MUSSASCIUTTO |
| |
| | Nce lo bo’! |
| |
| | TONNO - CIOMMO |
| |
| | Ajmmè ajmmè che botta. |
| |
| | MUSSASCIUTTO |
| |
| | Si vuo’ pasticcio, mo’ lo tiene sotta. (se piglia lo pasticcio, e fuje.) |
| |
| |
| |
| |