| |
| |
| Lo mbruoglio d'ammore, Velletri, s.e., 1717 |
| a cura di Stefania Napolitano |
|
|
|
|
|
| ATTO I |
|
| SCENA PRIMMA |
|
| TONNO, e MUSSASCIUTTO co na cannela appennetora, ch’esceno da la poteca, e banno a lo magazeno. |
|
| TONNO |
| Damme cca sta cannela, e bavattenne, |
| Va rape la poteca; non nce siente? |
| Che d’è? si’ stat’acciso? |
| Tu duorm’ancora? scetate mantrone. |
5 | No lo bbide, ch’è ghiuorno? |
| MUSSASCIUTTO |
| *Fusse mpiso; |
| È ghiuorno? |
| TONNO |
| È ghiuorno sì. |
| MUSSASCIUTTO |
| È ghiuorno? |
| TONNO |
| E n’ata vota. |
| MUSSASCIUTTO |
| Bon’ora comm’è ghiuorno |
| Si mo nnante è sonata meza notte. |
| TONNO |
10 | O cano renegato, |
| Tu propio vuo’ scasà la casa mia |
| Co fareme perdì tutte l’accunte. |
| MUSSASCIUTTO |
| Ch’accunte? si mo’ è ora |
| De fa lo primmo suonno. |
| TONNO |
15 | Si qua parrella vene |
| Pe treccalle d’aulive, o peparuole? |
| Quanno trova serrato; |
| Non passa nnante, e perdo sta facenna? |
| Tu propio vuo’, che schiatta, o che me mpenna. |
| MUSSASCIUTTO |
20 | E che maje può abboscà co ste facenne? |
| Treccalle, o no tornese, e pe treccalle |
| Perdimmo sei docate |
| De suonno e de salute. |
| TONNO |
| Tre calle non è niente, |
25 | Sguadagnato, mbreaco, porcaglione. |
| MUSSASCIUTTO |
| *Siente ca ncigna mo’ lo tordeglione. |
|
| Chest’auto me manca |
| D’avè da sentire, |
| Treccalle n’è niente, |
30 | N’è niente, è lo ve’? |
| Te venca l’allanca, |
| L’hai ntiso mai dire, |
| Ch’a chisto paese |
| Treccalle fa razza? |
35 | Te fa no tornese, |
| Tornese fa grano, |
| Lo grano carrino, |
| Carrino docato; |
| E tu guadagnato |
40 | Co chesta facciazza |
| De puorco fetente, |
| Me dice, ch’è niente; |
| Trecalle che d’è? |
|
| MUSSASCIUTTO |
| E che malann’è stato? c’haggio ditto; |
45 | Che baje tanto a la voce? |
| Treccalle t’è na zecca, e no trasoro; |
| È lo vero,haje ragione; |
| *Che sia sguarrato chi vo’ sta a guarzone. (Tonno trase a lo magazeno, e Mussasciutto apre la poteca.) |
|
| SCENA II |
|
| MUSSASCIUTTO sulo. |
|
| MUSSASCIUTTO |
| Te si nzerrato? e ba ca vuo’ sta frisco: |
50 | No mme lieve lo suonno? io mo’ te sfratto |
| Lo meglio, che nce stace a sta poteca; |
| Sa ch’abbramma, che tenco stammatina, |
| Né nce serve acquavita, e non cafeo, |
| Si dormo è lopa, e si non dormo è peo. |
|
55 | Uh che nera feleppina: |
| Che fracasso fa la panza! |
| Fann’a punia le stentina, |
| No mme sanno arequià: |
| Chisto sì ch’è besentierio, |
60 | Hanno perzo la creanza; |
| Pe fenì sto vetoperio |
| È besuogno de magnà. (piglia na preta, e rompe nuce.) |
|
| SCENA III |
|
| ZEZA, e MUSSASCIUTTO. |
|
| ZEZA |
| Fegliulo addov’è Tonno? |
| MUSSASCIUTTO |
| Dint’a lo magazeno. |
| ZEZA |
| Che nce face? |
| MUSSASCIUTTO |
65 | Che saccio, agne matina, ed agne sera |
| Se mpertosa llà dinto, e se sepponta; |
| O le pesa carcosa, e se l’acconcia; |
| O puro qua nterzetto mette nconcia. |
| ZEZA |
| Sa che buo’ fa, va vide |
70 | Pe lo pertuso de la mascatura. |
| MUSSASCIUTTO |
| Jatece vuje, ch’è meglio, |
| Ca si chillo s’addona, ca sonc’io, |
| Nce mmatte lo greciello, |
| Me schiatta qua barrata a lo scartiello. (Zeza se mette a fa la spia, e Mussasciutto se nne trase.) |
| ZEZA |
75 | Dice buono mo vao |
| Oh bene mio |
| Che beo! da sotta terra |
| Caccia no carosiello, e comm’è gruosso |
| Mo nce devaca dinto |
80 | Na carta de denare, e sonco d’oro |
| Va sacce quanta sonco |
| Zitto ca parla sulo o bravo, o bravo |
| Ha ditto ca nzi’ a mo’ nce so’ llà dinto |
| Quatto ciento zecchine; e che buo’ cchiune? |
85 | Zeza si ricc’a funno, |
| Mo’ sì, ca può scialare, |
| E chella scura figlia mmaretare. |
| Fegliuolo addove si’? |
| MUSSASCIUTTO |
| Che buo’ Maesta? (cca esce.) |
| ZEZA |
| Va trov’a sta pedata lo sio Ciommo |
90 | Dille che benca cca. |
| MUSSASCIUTTO |
| Che nc’è de nuovo? |
| ZEZA |
| Vasta mo’, curre priesto, |
| Po te dico che nc’è. |
| MUSSASCIUTTO |
| Vecco so’ lesto. |
|
| SCENA IV |
|
| ZEZA, e CECELLA a lo barcone. |
|
| ZEZA |
| Cece’? |
| CECELLA |
| Che buo’ Gnama’? |
| ZEZA |
| Te si’ bestuta? |
| CECELLA |
| Gnorsì. |
| ZEZA |
| Scinne cc’abbascio. |
| CECELLA |
| Mo’ mmo’ scenno. |
| ZEZA |
95 | Si no ngarzo sto viecchio, io già me mpenno. |
| Quanta vote le dico, |
| Tonno che faje? ch’aspiette? |
| Vi’ ca figlieta è granne, e d’è de carne, |
| E la carne tu saje, |
100 | Quanto chiù triche a cocerla, chiù fete, |
| Lo Turco me responne: Oh bene, o bene, |
| Miettece sale assaje, ca se mantene. |
| Va c’hà da fa co mmico, |
| Haggio visto addo’ sta lo carosiello: |
105 | Chello che non sa isso, lo sacci’io: |
| Deceva Tata mio, |
| Ca la femmena è casa, |
| Che bo’ lo pesonante; |
| Né pò sta bona maje quann’è bacante. |
|
110 | Chist’uommene schiattuse |
| No la vonno sentì, |
| La casa, che non s’abbeta |
| Chiano, chianillo capeta, |
| Fa porva, e scarrafune, |
115 | E fa perimma. |
| Sentitela ncocciuse |
| Sonc’accossì |
| Le zite, |
| Si tu non le mmarite, |
120 | Cercano accasiune |
| De ì ngattimma. |
|
| SCENA V |
|
| TONNO sulo, ch’esce da lo magazeno. |
|
| TONNO |
| Bene mio piglio sciato, |
| Ca non ce manca niente, |
| Lo carosiello è sano, |
125 | Mo’ vavo allegramente a trovà Titta, |
| Voglio vedè, si pozzo darle figliema |
| Senza manco no callo; |
| Pò esse, che me resce lo designo, |
| Ca nce stace speruto; |
130 | E l’ommo quann’è cuotto tann’è ghiuto. |
|
| SCENA VI |
|
| TONNO, e ZEZA. |
|
| TONNO |
| Fegliulo addove si’? |
| ZEZA |
| Tonno che buoje? |
| TONNO |
| Mussasciutto addov’è? |
| ZEZA |
| Ll’haggio mannato |
| A piglià la menesta. |
| TONNO |
| Uh che sproposeto; |
| Potive sparagnare sto tornese; |
135 | Lloco nc’è pane, aulive, e peparuole. |
| ZEZA |
| Sonc’otto juorne, che n’allummo fuoco. |
| TONNO |
| E no mmi’ ca sparagne li cranne. |
| ZEZA |
| Zitto, non te nfadà, ca non cocino, |
| Mo’ la donco a li pulle. |
| TONNO |
| E chesto è peo, |
140 | Stipala pe pescraie, o tornancella. |
| ZEZA |
| Accossì faccio *puozz’havè la zella. |
| TONNO |
| Eh Zeza, mo’ ch’è sciuto |
| Ll’haje cercato le sacche? |
| ZEZA |
| Ll’haggio fatto. |
| TONNO |
| Che sinche benedetta, mo’ fai buono; |
145 | Damme lo farrajuolo, e lo cappiello |
| Ca voglio ascire... oh maro me, che beo! |
| Curre, curre a malanno. |
| ZEZA |
| Che d’è stato. |
| TONNO |
| No palummo è bolato |
| A lo sacco dell’uorgio. |
| A DUE |
150 | Sciò, sciò che fuss’acciso. |
| TONNO |
| Bene mio sta ncerviello, e addove staje. |
| ZEZA |
| Zitto ca non è niente. |
| TONNO |
| Chist’è lo muodo de morì pezzente, |
| No scotolare cchiù sto farrajuolo, |
155 | Ne faje zompà lo pilo. |
| ZEZA |
| E bi’ che porva? |
| TONNO |
| Che tanta polezia? |
| Havarraggio da fa lo galameo? |
| ZEZA |
| Ma po se carolea. |
| TONNO |
| Tu faje cchiù peo. |
| Damme cca, damme cca; vi’ ca mo’ torno, |
160 | Si vinne, sta ncerviello, |
| Scarzea la mesura, |
| Tu mo’ me n’ienn’a sisco. |
| ZEZA |
| A chesto nce penz’io *va ca staje frisco. |
| TONNO |
|
| Zeza mia si tu lo ppruove, |
165 | Comm’è doce, comm’è bello, |
| Quanno faje appoco, appoco |
| Truove po lo montonciello, |
| Tanno mm’haje da nnommenà. |
| Siente, e fa chello, che dico, |
170 | Mo’ di passe, mo’ na fico, |
| Mo’ di nuce, di castagne, |
| Mo’ n’auliva, duje lopine, |
| Busche tanto quanto magne, |
| Te può fare di carrine, |
175 | E me puoje addecreà. (se nne va.) |
|
| ZEZA |
| Che te venca l’allanca, |
| Pare, che lo tterreno mo’ le manca. |
|
| SCENA VII |
|
| ZEZA, e CECELLA abbascio a la poteca. |
|
| CECELLA |
| Che buo’ Gnamatre? |
| ZEZA |
| Figlia mia, ch’è chesto? |
| Vi’ che capo sciegliuta, e mpeccecata, |
180 | Perchè non te l’haie fatta? |
| CECELLA |
| Haggi’auto ncapo. |
| ZEZA |
| Mara te, ca si’ pazza; |
| Co sto pensiero, che t’hai puosto nchiocca, |
| Tu vuo’ morire jetteca, o crepata. |
| CECELLA |
| Quanto cchiù priesto schiatto, |
185 | Cchiù priesto m’arrecetto. |
| ZEZA |
| E ba connio |
| Ca Luccio t’hà chiantata, che pe chesso? |
| Sarrà muorto lo munno? |
| Nce ne sonco cient’aute, che te vonno, |
| E so’ cchiù meglio d’isso. |
| CECELLA |
190 | Ma no nce sonco io, |
| Pocca lo tradetore |
| M’ha lassato senz’arma, e senza core. |
| ZEZA |
| Figlia mia benedetta, |
| No mm’affriere cchiù co ste pparole; |
195 | Datt’armo, statt’allegra, |
| Ca Mamma toja vo’ fa na bella cosa; |
| Non passa sta semmana, e te mmarrito |
| Co cinco ciente piezze. |
| CECELLA |
| Mamma mia |
| Parlammo d’auto, ca mpenzanno sulo, |
200 | D’have co tanto stiento ammat’a Luccio, |
| Ch’isso m’ammava, e po che m’hà chiantata |
| Senza dirme pecché, senza raggione: |
| Me vene tale chianto, e tanta rraggia, |
| Che nsentì nnommenà uommene schitto, |
205 | Me piglia la fortuna, e lo mmarditto. |
| ZEZA |
| Tu mo’ dice accossì, ca staje schiattosa; |
| Ma quanno po te dico, |
| Ca te do pe marito lo sio Ciommo... |
| CECELLA |
| Qua Ciommo? |
| ZEZA |
| Chillo guappo, |
210 | Che fa tremmà lo Burgo, e miezo Napolo. |
| CECELLA |
| Ciommo Scajenza |
| ZEZA |
| Chisso. |
| CECELLA |
| Leva, leva, |
| Chest’auto me mancava |
| D’annegrecarme co no porcaglione; |
| Co no sacco de mazze, no spetale, |
215 | Ch’auto non tene, che na perocchella; |
| Na sciammerga stracciata, e na spatella. |
| ZEZA |
| Chiano, chiano che d’haje, tu saie chi è Ciommo? |
| CECELLA |
| E no mmuo’ che lo saccia? |
| Pe nzi’ a li peccerille |
220 | Lo pigliano a bernacchie, e a secozzune. |
| ZEZA |
| Via ca tu parle sparo. |
| CECELLA |
| E bia no cchiune. |
| ZEZA |
| Cecella a che ghiocammo? quanno parlo |
| Uppeca, zitto, ammuccia, e st’a sentire. |
| CECELLA |
| Non serve, be’ sacc’io quanto vuo’ dire. |
225 | No la facimmo lonca, Mamma mia, |
| Te lo ddico da mo’ pe nzi’, che campo; |
| No mmoglio cchiù marito. |
| O sia buono, o sia tristo: |
| Me vasta pe nzi’ a mo’ quant’aggio visto. |
|
230 | Si Luccio m’hà traduta, |
| Che boglio cchiù sperà; |
| Fede cchiù non ce sta, |
| Non c’è cchiù ammore. |
| Me sonco già chiaruta, |
235 | Sciorta non c’è pe me, |
| Me sento di’ accossì: |
| Cecella muore. |
|
| ZEZA |
| Addo’ vaje? siente cca, non fa schiattiglie; |
| Che sia brosciata, chi accarezza figlie. |
|
| SCENA VIII |
|
| CIOMMO SCAJENZA, e TITTA pe chiazza. |
|
| CIOMMO |
240 | Chesto chi te l’hà ditto? |
| TITTA |
| Chi l’hà bisto. |
| CIOMMO |
| Hà visto lo mmalanne, che lo vatta; |
| A te mo’, che te pare, |
| Che Ciommo pozza fare |
| L’ammore co Cecella? |
| TITTA |
245 | Pecché no? che n’è bella. |
| CIOMMO |
| Ma non nce sta no callo, e ca nce fosse |
| Na cuffia de zecchine, |
| Co sei rotola d’oro, che pe chesto: |
| Vvo’ c’apparenta co li potecare, |
250 | E sbreogna la Casa? che te pare? |
| TITTA |
| Ma veo, ca sempe passe pe sta chiazza; |
| CIOMMO |
| Nce passo pe spassareme lo tiempo, |
| Pe coffiare tanta moccoselle |
| Che squagliano pe mme; zanneo la sera, |
255 | A chi donco na chiacchiara, |
| A chi faccio no zinno, o no sospiro, |
| A n’auta n’occhiatella, |
| Na rasca a chesta, e no resillo a chella. |
| TITTA |
| Comme mo’ tu non amme |
260 | Cecella? e no la vuoje. |
| CIOMMO |
| Ch’ammare? che bolere? ca te suonne; |
| Titta, n’è nata ancora chella fata, |
| C’hà d’havere sta sciorta. |
| Tu lo sai, che nce vole |
265 | Pe fareme nzorà? Na segnorella |
| C’haggia tre quarte, si non è de sieggio; |
| Bella quant’a lo Sole, e meglio dote, |
| Che sona, canta, e abballa a la franzese, |
| Ch’accossì nc’è l’osanza a sto Pajese. |
| TITTA |
270 | Si Ciommo tu m’abburle. |
| CIOMMO |
| E sient’appriesso |
| Da n’ata banna po tenco sto core, |
| Ch’è fatto pe la guerra, e no p’ammore. |
| TITTA |
| *Comme l’ha ditta tonna. E pe che fine. |
| Sempe staje co la Mamma a musso a musso? |
| CIOMMO |
275 | E ca chella è mpazzuta, che nce faie? |
| Sempe se mpettoleia co chella figlia |
| Ch’abbistato lo Cucco. |
| TITTA |
| E tu non l’amme? |
| CIOMMO |
| E n’ata vota mo’, da Gentelommo: |
| Che d’è nc’hai passione? va decenno; |
280 | Io stonco cca pe ttene |
| Mo’ veo si scauzo adisso, o isso a mmene. |
| TITTA |
| Pocca mme dice, ca no ll’amme: siente... (parlano zitto.) |
|
| SCENA IX |
|
| LUCCIO da la poteca soia, e li stisse de banno. |
|
| LUCCIO |
| Mo’ ch’è sciuto lo Sole, |
| Cacciate ste rovagne a soliarle; |
285 | Dateme li colure, e li pennielle, |
| Lassateme pittà di piattielle. |
| *Ma sto zanno sta cca nziemme co Titta? |
| Va sacce, che nce fanno; uh che locigno (cca esce no fegliulo co na boffettella, e isso le fa signo che ne la trasa). |
| C’hann’afferrato! chi lo ssa, che diceno, |
290 | Oh potesse sentì qua’ parolella. |
| CIOMMO |
| Fa cunto ca si’ lesto, è toia Cecella. |
| LUCCIO |
| *È toia Cecella isso dice a Titta! |
| E donn’è sciuto st’auto nnammorato? |
| O Ciommo gabba Titta, o i’ so’ gabbato, |
| TITTA |
295 | Vi’ che faje co la Mamma; |
| Co lo patre non serve, che nce parle; |
| Ca nce stonco ntrattato. |
| CIOMMO |
| E si’ a cavallo. |
| TITTA |
| Ma la coda è cchiù forte a scortecare. |
| CIOMMO |
| Comm’a dire, pecché? |
| TITTA |
| Pecché Cecella, |
300 | E Luccio no gran piezzo |
| Hanno fatto l’ammore; e si be’ stanno |
| Accostejune a morte, haggio paura, |
| Che non fanno sta pace; tu lo ssaie, |
| Ca primm’ammore non se scorda maie. |
| CIOMMO |
305 | (Oh vecco Luccio a tiempo, st’a sentire? (la parentese sotta voce, e ll’auto lo dice forte.) |
| Sta sbrasata che faccio) ed io te dico |
| Ca Cecella è la toja, |
| Mo’ che metto le mmano a sto neozio, |
| E conca nce pretenne |
310 | Starrà tre passe arreto, |
| Pe non darme desgusto; |
| E si no, vi’ che dico, |
| È scurzo, è muorto. |
| LUCCIO |
| *E tu hai da fa co mmico. |
| CIOMMO |
|
315 | Si a lo naso me saglie la mosca, |
| E me scappa no miezo stornuto, |
| Sto moscillo fa cunto ch’è ghiuto, |
| Vivo, vivo se pote atterrà. |
| Quanno Ciommo se nfosca, |
320 | Se nzagna, |
| Co li diente la terra se magna; |
| Nche se move, nce mmatte l’aggrisso |
| O marisso. |
| Chi nc’have che fa. (Fenuta ll’aria, Luccio fa na passiata pe nnanze a Ciommo, e po dice dint’a la poteca soia.) |
|
| LUCCIO |
325 | Nardo damme na mazza, e ghiesce ccane. |
| CIOMMO |
| Cca nce sta trademiento, schiavo schiavo (a Titta.) |
| LUCCIO |
| Bene mio, che carrera, c’ha pegliata; |
| O povero squarcetta |
| Tu si’ tutto sodato, va t’annetta. (se ne trase a la poteca.) |
|
| SCENA X |
|
| TITTA, e NORELLA da lo barcone. |
|
| TITTA |
330 | Ente lamma de spata, potta d’oie, |
| E ba fidat’a chisto, ancora corre. |
| NORELLA |
| Voglio vedè si è sciuto Luccio mio; |
| Tiemente, che desgrazia, cca nc’è fratemo |
| Titta bonnì. |
| TITTA |
| Bonnì te venca Nora, |
335 | Tu quanno te nne viene a lo molino! |
| NORELLA |
| Hà ditto Zia, sta sera, o craie matino. |
| TITTA |
| Sbrigate, ca sti juorne nc’è, che fare. |
| NORELLA |
| Che? apposta si’ benuto? |
| TITTA |
| A posta, sine. |
| NORELLA |
| E comme, accossì lasse |
340 | Mpotere a lo guarzone |
| La casa, lo molino, e quanto nc’eie? |
| No lo ssaie, ca chillo è Malantrino. |
| TITTA |
| Vattenne, e biene priesto a lo molino. (Norella se ne trase, ed esce fenuta ll’aria.) |
|
| So’ no molino abbiento. |
345 | Sta capo è fatta rota, |
| Ch’attuorno attuorno vota |
| Sera, e matina. |
| Lo molenaro è Ammore, |
| Ch’a botta de trommiento |
350 | Macena chisto core, |
| E lo sfarina. |
|
| SCENA XI |
|
| NORELLA sola a lo bbarcone. |
|
| NORELLA |
| O ca gia se n’è ghiuto, |
| E ancora Luccio mio no nce comparse |
| Aimmè ca sto a la corda; e quanno vene? |
355 | Luccio, Luccio, che faie? |
| Tu duorm’ancora, e i’ n’arreposo maie. |
|
| Lo sole de Nora |
| Ancora non esce; |
| O quanto me ncresce, |
360 | Ca tric’a benire; |
| Va iate sospire |
| Sto Sole a scetà. |
| Decite accossì: |
| Tu saie chi t’aspetta; |
365 | Pe tte n’arrecetta; |
| Non farla sperì, |
| Va trovala va. |
|
| SCENA XII |
|
| LUCCIO co no fegliulo, che porta na tavolella co li colure. |
|
| LUCCIO |
| Già se n’è ghiuto Titta, io resto ammisso |
| De chello, c’haggio ntiso; |
370 | Ciommo hà fatto nzi’ a mo’ lo spantecato |
| Co chella tradetora de Cecella; |
| Mo’ le dà la carrella, |
| E bo’ fa spalla a Titta! |
| E chesto che bo’ dire? |
375 | Io me sento mpazzire. |
| Sedimmonce cca fora, ca non manca |
| De vedè Mussasciutto, e nce nformammo, |
| Comme vanno sti fatte |
| Su dammoce da fa: Fegliu’ piatte. (lo fegliulo caccia no vacile e piatte de faienza crude.) |
|
| SCENA XIII |
|
| CECELLA, e NORA da li bbarcune llore, e LUCCIO; che pitta. |
|
| CECELLA |
380 | *Vecco lo tradetore, e mmo’ s’affaccia |
| Norella a lo bbarcone; |
| Voglio fare la spia, |
| E co st’uocchie vede la morte mia. |
| NORELLA |
| Oh te, ch’è sciuto già, bonnì si Luccio. |
| LUCCIO |
385 | Schiavo Patrona mia. |
| NORELLA |
| Cossì te voglio |
| Co la capo a fa bene. |
| LUCCIO |
| E si no stonco |
| Co la capo a fa bene, e tu nce torna. |
| NORELLA |
| Che d’è? Cecella toia |
| Te mantene ncoieto? |
| LUCCIO |
390 | Eh ca mo’ non è cchiù lo tiemp’arreto. |
| CECELLA |
| *Cecella, che nne dice? |
| NORELLA |
| Che bella cosa pigne a sto vacile? |
| LUCCIO |
| Na giorlanna de sciure, |
| E po mmiezo nce vene na fegliola, |
395 | Che si be’ non pozz’io |
| Pittarla comm’è bella, |
| Vasta, se po canoscere chi è chella. |
| NORELLA |
| E potimmo sapè, chi è sta Segnora. |
| LUCCIO |
| *Chest’è Cecella mia. Si tu sia Nera |
400 | Pegno chella, che dint’a sto core. |
|
| Lo fato d’ammore |
| Co lo sanco nce voze pittà. |
| Essa dorme a no lietto de sciure, |
| Io pe d’essa tra spine, e dolure |
405 | Me voto e me giro, |
| Me pogno,e sospiro, |
| Cerc’ajuto, e non trovo piatà. |
|
| CECELLA |
| *Chesto sento, e non moro? e puro l’ammo? |
| NORELLA |
| Luccio, Luccio che dice? |
410 | Tu staje mmiezo a le spine, io ntra li sciure? |
| C’aspiette core mio, |
| Che non parle co fratemo, e mme piglie? |
| Tu mme vide sperì? né te ne cure, |
| E po dice ca sto mmiez’a li sciure? |
| LUCCIO |
415 | Chello, che tenco ncuorpo, |
| N’è tiemp’ancora de cacciarlo fora; |
| Ammore m’è contrario, e gelosia, |
| Ma puro chella ch’ammo sarrà mia. |
| NORELLA |
| Che gelosia, che dice? |
420 | Ch’hai visto marame? |
| LUCCIO |
| No mmedo mente; |
| Ma chi amma addavero |
| Sta spina l’ha d’havè dint’a lo core, |
| Ca senza gelosia no stace Ammore. |
| NORELLA |
|
| Che gelosia |
425 | Nennillo bello? |
| Speranza mia |
| È tuio sto core |
| Non dobbetà. |
| Si mme vuo’ bene |
430 | No mme dà pene, |
| Co sto martiello; |
| Si Nenna more, |
| Chi t’hà d’ammà? |
|
| LUCCIO |
| O ca se nn’è trasuta! |
435 | Essa tutta se nfetta, |
| E non sa, ca Cecella mme carfetta. |
|
| SCENA XIV |
|
| MUSSASCIUTTO, e LUCCIO. |
|
| MUSSASCIUTTO |
| Che se rompa lo cuollo |
| E Ciommo, e chi lo vole; so’ schiattato; |
| E non pozzo trovà ddo’ s’è ntanato. |
| LUCCIO |
440 | *Oh vecco Mussasciutto. Na parola. |
| MUSSASCIUTTO |
| Dice a mme? |
| LUCCIO |
| Gnoressine. |
| MUSSASCIUTTO |
| Haggio da fare. |
| LUCCIO |
| Tu puro mme vaie contra? e c’haggio fatto? |
| MUSSASCIUTTO |
| Niente; te pare poco |
| Lo brutto chiantarulo, |
445 | C’hai fatto a chella scura de Cecella? |
| A lassarla pe Nora bello cagno! |
| LUCCIO |
| Va, ch’essa ha fatto meglio lo guadagno. |
| MUSSASCIUTTO |
| Che guadagno, te suonne? |
| LUCCIO |
| E lo sio Ciommo? |
| MUSSASCIUTTO |
| Che Ciommo? si’ mpazzuto? |
| LUCCIO |
450 | Non serve a commoglià, ca be’ sto ntiso |
| MUSSASCIUTTO |
| Si nc’è maie tale cosa, ch’io sia mpiso. |
| LUCCIO |
| Addonca n’è lo vero? |
| MUSSASCIUTTO |
| E n’ata vota? |
| LUCCIO |
| E la mamma? |
| MUSSASCIUTTO |
| È lo vero ch’è na pazza. |
| Troppo se nfrettolea co chillo Zanno; |
455 | Ma Cecella hà jorato, |
| Da che tu ll’haie chiantata |
| No mmedè, non sentì nesciun’at’ommo, |
| E tu nnuommene Ciommo? |
| LUCCIO |
| *Aimmè Cecella mia, e c’haggio fatto. |
|
| SCENA XV |
|
| CECELLA a lo barcone, e li stisse. |
|
| CECELLA |
460 | Fegliulo addove si’? |
| MUSSASCIUTTO |
| Veccome ccane. |
| CECELLA |
| Va trova lo Sio Ciommo a sta pedata, |
| Dille da parte mia, che benca mone, |
| Ca ll’haggio da parlare. |
| MUSSASCIUTTO |
| Qua’ si Ciommo? |
| CECELLA |
| Ciommo Scajenza, quale? |
465 | Tu faie lo musso stuorto? |
| MUSSASCIUTTO |
| E quanno maie? |
| CECELLA |
| E mo’ nn’haggio sta voglia. |
| LUCCIO |
| *Ajemmè so ghiuto. |
| CECELLA |
| Che d’è? tu non te muove? |
| MUSSASCIUTTO |
| *Io so’ storduto. |
| Dice addavvero o burle? |
| CECELLA |
| Oh chesta sì, ch’è bella, |
470 | Nce vuo’ na tarantella? |
|
| Voglio chillo, che dint’a sto Core |
| Lo fato d’Ammore |
| Pe trommiento nce voze stampà. |
| Isso dorme a no lietto de sciure, |
475 | Io pe d’isso tra spin’e dolure |
| Me voto, me giro, |
| Me pogno, e sospiro, |
| Ne speresco, e non saccio addo’ sta. |
|
| LUCCIO |
| *Ah fortuna, e che sento. (se dà no schiaffo.) |
| CECELLA |
| *Ora mo’ schiatta, |
480 | Chello, che mm’haje vennuto, e tu t’accatta. |
|
| SCENA XVI |
|
| MUSSASCIUTTO, e LUCCIO. |
|
| LUCCIO |
| Ajmmè, ca nce corp’io a sta facenna, |
| M’haggio fatto lo chiappo, che me mpenna |
| Bene mio Mussasciutto ajuto, ajuto. |
| MUSSASCIUTTO |
| E che buo’, che te faccia? |
| LUCCIO |
485 | Non nce ire. |
| MUSSASCIUTTO |
| E po? |
| LUCCIO |
| Vedimm’appriesso d’accordarla, |
| O le parlo, o le parle. |
| MUSSASCIUTTO |
| Quant’arrive. |
| LUCCIO |
| Vedimmo co la Mamma. |
| MUSSASCIUTTO |
| A, a, cchiù meglio. |
| LUCCIO |
| Faccio parlà lo patre. |
| MUSSASCIUTTO |
| Non saie niente. |
| LUCCIO |
490 | Dimme, c’haggio da fare? |
| MUSSASCIUTTO |
| Crepa, e schiatta |
| Mparate a no mostà caso a la gatta. (se nne trase a la poteca.) |
| LUCCIO |
|
| Pe zeffonnà sto core |
| Nce vo’ sta gelosia; |
| Povera vita mia |
495 | Mo’ si’ speduta. |
| Non te vastav’Ammore |
| Lo ffuoco, che mm’ardeva, |
| Sto jelo nce voleva; |
| Ncopp’a lo cuotto ajemmè acqua volluta. |
|
| SCENA XVII |
|
| ZEZA, e MUSSASCIUTTO. |
|
| ZEZA |
500 | Ca t’hai rutto lo cuollo a chesta via; |
| Nce si benuto ciesso? addov’è Ciommo. |
| MUSSASCIUTTO |
| Vuo’ che nne votta craie? no ll’haggio visto. |
| ZEZA |
| Volea di’, si facive no servitio. |
| MUSSASCIUTTO |
| E che buo’, che nce faccia, |
505 | Si non se trova; ed haggio revotato |
| Lo Ponte, co lo Burgo, e lo Mercato. |
| ZEZA |
| Va vide n’ata vota; e quanno tuorne |
| Portame no pasticcio, |
| Piglia cca sto carrino co sto panno. |
| MUSSASCIUTTO |
510 | No pasticcio? e pe cchine? |
| ZEZA |
| Pe Cecella, |
| Non saccio comme sta la poverella. |
| MUSSASCIUTTO |
| E lo Masto? |
| ZEZA |
| N’è muorto? |
| Sì ca ll’hà da vedè; curre, fa priesto. |
| MUSSASCIUTTO |
| Pasticcio bene mio, zù zù so’ lesto. |
|
| SCENA XVIII |
|
| ZEZA e CIOMMO. |
|
| ZEZA |
515 | Oh, vene lo Sio Ciommo, |
| Voglio stregnere mo’ sto matremmonio, |
| Ca Cecella ha da fare a gusto mio; |
| Bonnì, bonnì si Ciommo |
| CIOMMO |
| O Zeza addio. |
| ZEZA |
| Na parola, |
| CIOMMO |
| Patrona, ma fa priesto |
520 | C’haggio da ire po a lo Tarcenale. |
| ZEZA |
| A fa che? |
| CIOMMO |
| No lo ssaie? |
| ZEZA |
| Non saccio niente. |
| CIOMMO |
| Vogl’ì a fa fa sarzizio a li Sordate, |
| Che stonco levantanno. |
| ZEZA |
| Comme, comme. |
| CIOMMO |
| Sto levantanno mo’ na Compagnia. |
| ZEZA |
525 | Pe chi? |
| CIOMMO |
| Pe mmene. |
| ZEZA |
| Che buo’ ì a la guerra? |
| CIOMMO |
| *Vi’ che partito è chisto. Tanto bello. |
| ZEZA |
| E Cecella? |
| CIOMMO |
| E Cecella bona notte; |
| Tu non te sbriche cchiù, essa n’hà dote. |
| Io luonco, luonco non ce pozzo stare; |
530 | A la guerra vogl’ì pe mme spassare. |
|
| A sta guerra, a sta guerra se vede |
| Colli More, e li Turche arraggiate |
| Chesta spata, e sto fusto che fa. |
| Nzanetate |
535 | Che fanno li piede! |
| Cannune, e moschette; |
| Sto fora li panne, |
| Me pare mill’anne |
| De pigliare no scuto, na lanza, |
540 | A chi scresto, a chi percio la panza, |
| Co na botta... (cca so’ jettate quatto frunne da na fenestra, e Ciommo fuie pe la paura.) |
| Guarda sotta |
| Ch’è stato? chi è llà. |
|
| ZEZA |
| Tienemente, comme fuie pe la paura, (ridenno.) |
545 | E bo’ ire a la guerra? viene ccane |
| CIOMMO |
| Ch nc’è lloco? |
| ZEZA |
| So’ frunne, non è niente. |
| CIOMMO |
| Agn’Ommo pò morì de trademiente. (torna a dicere ll’aria.) |
|
| A sta guerra &c. |
|
| ZEZA |
| Sti partite non serveno si Ciommo; |
550 | Quanno volimmo stregnere, so’ lesta; |
| La dota sta a no pizzo, e so’ Zecchine. |
| CIOMMO |
| *Zecchine. E quanta sonco? |
| ZEZA |
| So’ dociento, |
| Li panne, ll’oro... |
| CIOMMO |
| E non te piglie scuorno |
| Che sonco Casadduoglio, o Trippaiuolo? |
| ZEZA |
555 | Sient’appriesso. |
| CIOMMO |
| Sentimmo, |
| Ma sacce ca lo tiempo nce perdimmo. |
| ZEZA |
| Vi’ ca sarranno ntutte |
| Setteciento docate. |
| CIOMMO |
| È che me mancano |
| Quattro milia docate, quanno voglio. |
| ZEZA |
560 | Ciommo mio, no nce cchiune, O attacca, o scioglio. |
| CIOMMO |
| Lo boglio fare pe s’ammore tujo; |
| Mo’ vavo a renonzare la bacchetta, |
| Ma voglio pe dimane |
| Vintecinco zecchine. |
| ZEZA |
| Sonco leste. |
565 | Tu va parla co Tonno, |
| E di’, ca vuo’ Cecella senza dota, |
| Va curre, sbrica priesto. |
| CIOMMO |
| *Nce l’aggio coveta già. Mo’ vao so’ lesto. |
|
| Gnorella cara, cara. |
|
| ZEZA |
|
570 | Fegliulo bello, bello. |
|
| CIOMMO |
|
| Damme ssa man’a mme. |
|
| ZEZA |
|
| Che nne vuo’ fare, che? |
|
| CIOMMO |
|
| Te la voglio vasà. |
|
| ZEZA |
|
| A, a. |
|
| CIOMMO |
|
| Sì, sì. |
|
| ZEZA |
|
| No, no. |
|
| CIOMMO |
|
575 | Saputa mia massara. |
|
| ZEZA |
|
| Giojello, smargiassiello. |
|
| CIOMMO |
|
| Damme sto gusto, da’. |
|
| ZEZA |
|
| No mmoglio, no lo ffa. |
|
| CIOMMO |
|
| No mme fa scuorno mo’. |
|
| ZEZA |
|
580 | Vi’, ca me struoppie mo’. |
|
| SCENA XIX |
|
| TITTA, e po NORA. |
|
| TITTA |
| Ch’aggio vinto sto pallio, e ll’aggio fatta |
| A tanta fruscia urache |
| Bene mio, che prejezza! |
| Non capo int’a la pella |
585 | Mo’ pozzo dire, ch’è la mia Cecella. |
| Voglio chiammare Nora; |
| Pe le dà chesta nova. Oje Nora, oje Nora. |
| NORELLA |
| Titta! Tu si’, che buoje. |
| Che si’ tornato a fare. |
| TITTA |
590 | Viene, scinne cca bascio. |
| NORELLA |
| Staje chino d’allegrezza! |
| TITTA |
| Scinne, ca te lo ddico. |
| NORELLA |
| Mo’ scenno, eccome cca, mo’ so’ co tico. (se nne trase.) |
| TITTA |
|
| Tieme’, che zumpe fa |
595 | Lo core mpietto |
| Recietto |
| Cchiù non hà |
| Tant’è la gioia. |
| Pare, che boglia di’ |
600 | Co lo zompare |
| Mo’ può scialare. Sì, |
| Cecella è toja. |
|
| NORELLA |
| Veccome cca, che buoje? |
| TITTA |
| Ora vatte allestenno, |
605 | Ch’abbesogna, che biene a lo molino. |
| NORELLA |
| Ch’è stato? ch’è socciesso? |
| TITTA |
| Cose bone. Mo’ nnante agg’appontato |
| La parentezza mia. |
| NORELLA |
| Co chi? |
| TITTA |
| Co Tonno, |
| Che me dace la figlia. |
| NORELLA |
| Ll’agg’a gusto. |
610 | (Ca me levo sto spruoccolo da ll’uocchie.) |
| TITTA |
| Sta lesta, ca mo’ vengo, e te ne porto. |
| NORELLA |
| E sta pressa pecché? |
| TITTA |
| Pe fare na marenna, ca sta sera |
| Vene Tonno, la figlia, e la mogliera. |
|
| SCENA XX |
|
| TONNO, sulo. |
|
| TONNO |
615 | Oh, ca mo’ sto cchiù lieggio, |
| C’haggio appontata già la parentezza |
| De figlieme co Titta, e senza dote; |
| Ma chello, ch’è lo mmeglio, |
| Ch’a lo molino suio, sempe, che boglio |
620 | Pozz’ire a sgoliarme |
| De zeppole, de pizze, e maccarune, |
| Mo sì, ca me fa prode lo magnare |
| Pecché non penzo de caccià denare. |
| Ma che bedo, n’è chillo Mussasciutto |
625 | Iss’è, che porta mmano; O Tonno a ll’erta; |
| Cca nc’è frabottaria; |
| Mettimmoce a sto pizzo a fa la spia. |
|
| SCENA XXI |
|
| MUSSASCIUTTO co no pasticcio dinto a lo panno, e TONNO. |
|
| MUSSASCIUTTO |
| Passe, che siate accise; e quanta cane, |
| Che correno a l’addore; |
630 | Me sanno no cortiggio da dereto |
| Comm’à cana, che leva; |
| Chist’auto frusciamiento nce voleva. |
| Frate n’hanno raggione, |
| Ca l’addore, che ghietta, è scannaluso; |
635 | Si fosse prieno, mo’ me dolarria; |
| Me scapparria no figlio |
| Co lo pasticcio mmocca; |
| Stonco pe mme lassa tocca, e non tocca. |
| TONNO |
| Fremma cca mariuolo. (Tonno vene da dereto, ed afferra lo panno.) |
| MUSSASCIUTTO |
| Aimmè. |
| TONNO |
| Frabutto. |
640 | Lassa, ch’è chisto, addo’ me ll’haie robbato! |
| MUSSASCIUTTO |
| Chiano ca so’ sciagliuozze, e so’ li mieie. |
| TONNO |
| Scagliuozze? |
| MUSSASCIUTTO |
| Gnoressì. |
| TONNO |
| Guitto, Forfante; |
| All’adore lo sento, ch’è pasticcio. |
| MUSSASCIUTTO |
| E sia pasticcio; be’ che cosa vuoie? |
| TONNO |
645 | Voglio sapere di chi è. |
| MUSSASCIUTTO |
| Lo mio. |
| TONNO |
| Tieme’, che bocca de magnà pasticce. |
| MUSSASCIUTTO |
| Co li denare mieie so’ lo patrone |
| De magnà nzò che boglio. |
| TONNO |
| Denare tuoie? O cano renegato |
650 | Allegeruto mm’haie lo vernecato; |
| Lassa |
| MUSSASCIUTTO |
| Che buo’ lassare? è sanco mio. |
| TONNO |
| Vi’, ca chiammo la guardia? |
| MUSSASCIUTTO |
| E che me mporta? |
| Non nce chiamme lo boja? |
| TONNO |
| Zeza Zeza. |
|
| SCENA URDEMA |
|
| ZEZA da lo barcone, CIOMMO, e li stisse. |
|
| ZEZA |
| Che d’è? |
| TONNO |
| Scinne cc’abbascio. |
| CIOMMO |
655 | Che rommore nc’è lloco? che d’è stato? |
| MUSSASCIUTTO |
| Niente, niente, è pasticcio scafacciato. |
| TONNO |
|
| Lassa cano, ca t’affoco. |
|
| MUSSASCIUTTO |
|
| No la vince pe no poco. |
|
| ZEZA |
|
| Tonno Tonno ch’è breogna. |
|
| CIOMMO |
|
660 | Via dancillo. |
|
| MUSSASCIUTTO |
|
| Na zompogna. |
|
| A 4 |
|
| No la scumpe? e manco mo’? |
|
| TONNO |
|
| Si non lasse, mo’ te scanno. |
|
| ZEZA |
|
| Via scompitel’a malanno. |
|
| CIOMMO |
|
| Si cchiù ncuocce, mo’ t’adaccio. |
|
| MUSSASCIUTTO |
|
665 | E cchiù priesto lo scafaccio. (Tonno, e Ciommo tiranno tutte duie, Mussasciutto lassa lo panno, e chille cadeno.) |
|
| TONNO - CIOMMO |
|
| Tira Ciommo/Tonno. |
|
| ZEZA - MUSSASCIUTTO |
|
| Nce lo bo’! |
|
| TONNO - CIOMMO |
|
| Ajmmè ajmmè che botta. |
|
| MUSSASCIUTTO |
|
| Si vuo’ pasticcio, mo’ lo tiene sotta. (se piglia lo pasticcio, e fuje.) |
|
|
|
|