| | |
| | |
| | Lo castiello sacchejato, Napoli, a Spese de li Mpressarie, 1732 |
| | a cura di Paologiovanni Maione |
| |
| |
| |
|
| |
| | ATTO PRIMMO |
| |
| | SCENA PRIMMA |
| |
| | FORTUNATA, ch’esce mmocca la porta soja, e BELLONIA. |
| |
| | FORTUNATA |
| | Mo veo si mme vuo’ bene, torna priesto, |
| | Penza ca tu mme lasse |
| | Ntra lo ffuoco, e lo chianto. |
| | BELLONIA |
| | Non t’affriere tanto t’aggio ditto; |
| 5 | Ca po esse, che sia sospetto tujo, |
| | Chello, che mm’aje contato. |
| | FORTUNATA |
| | Bellonia mia, non è sospetto none, |
| | Si lo bedo coll’uocchie; so’ tre ghiuorne |
| | Ch’è benuta addo’ Cianna sta fegliola, |
| 10 | Pe bedè saccheare lo Castiello, |
| | E da tanno Ciccillo s’è arrassato |
| | Da mene, e stà speruto à chillo vico, |
| | Pe festeggià la sninfia de Chiaja. |
| | BELLONIA |
| | E scumpela sta baja, Fortonata; |
| 15 | Ca si be’ lo bedesse, no lo ccreo. |
| | Ciccillo, che pe ttene, è ghiuto muorto; |
| | Te vo’ cagnà pe n’aota; e po chi è chessa, |
| | Che bo’ stare co ttico a paravone? |
| | Te sta facce, chist’uocchie, e sti capille |
| 20 | Ste mmano, chesta vita. |
| | FORTUNATA |
| | Scumpe mo’ stì delliegge. |
| | Si fosse bella, comme dice tune, |
| | Lo sgrato non farria |
| | Stuppolo, e stracce de sta vita mia. |
| | BELLONIA |
| 25 | Mo nne caccio lo nietto da sto fraceto. |
| | FORTUNATA |
| | Sì, và Bellonia mia, và le parla, |
| | Sacce di’, sacce fare, |
| | Dille, che non mme faccia cchiù crepare. |
| | BELLONIA |
| | Chist’è pensiero mio: và sagliatenne. |
| | FORTUNATA |
| 30 | Eh siente n’aota cosa, |
| | Mmè scordava lo mmeglio, tu già saje, |
| | Ca fratemo Masillo, nne stà ntiso |
| | De chist’ammore nuosto, e aspetta Tata, |
| | Che benca da Leguorno, |
| 35 | Pe fà sto matremmonio |
| | BELLONIA |
| | Mme l’aje ditto. |
| | FORTUNATA |
| | E sacce, ca Masillo |
| | Isso puro pretenne sta Chiajese. |
| | BELLONIA |
| | Vi’ c’aoto mbruoglio è chisto. |
| | FORTUNATA |
| | Si sape, ca Ciccillo mme zanneja, |
| 40 | Nne pò venire sanco, ch’è manisco; |
| | Nce sarrà quà rroina, maramene? |
| | BELLONIA |
| | Và t’arrecetta, e lassa far’à mmene. |
| | FORTUNATA |
| |
| | Che boglio havè recietto, |
| | Si mpietto |
| 45 | Chiano chiano |
| | Co na vregara mmano |
| | Mm’attenn’a spertosà |
| | La gelosia. |
| | Aimme? ca vedo nfonte, |
| 50 | Ca sta mmardetta arpia, |
| | Quant’uocchie tene nfronte, |
| | Tanta pertosa face a st’arma mia. |
| |
| | SCENA II |
| |
| | BELLONIA, e po CICCILLO. |
| |
| | BELLONIA |
| | So’ uommene, mannaggia chi è lo meglio; |
| | Non te ne puo’ fedà; quanno te cride, |
| 55 | Ca le ttiene afferrate a lo cozzetto |
| | Te fanno vocà fora, ch’è maretto. |
| | CICCILLO |
| | Bellonia? |
| | BELLONIA |
| | Chi mme chiamma? oh teccotillo. |
| | CICCILLO |
| | Te vao cercanno co la lengua fora. |
| | BELLONIA |
| | Ed io coll’ova mpietto t’aspettava. |
| | CICCILLO |
| 60 | Che buo’ niente? |
| | BELLONIA |
| | Di tù, ca po dich’io. |
| | CICCILLO |
| | Mm’aje da fà na mmasciata. |
| | BELLONIA |
| | Patrone: à chine?... |
| | CICCILLO |
| | A Graziella |
| | BELLONIA |
| | Quale? |
| | CICCILLO |
| | Sta fegliola de Chiaja, ch’è benuta |
| | Addove Cianna la commare toja. |
| | BELLONIA |
| 65 | E che buo’, che le dica? |
| | CICCILLO |
| | Ca mm’ha cacciato ll’arma |
| | BELLONIA |
| | E Fortonata? |
| | CICCILLO |
| | No nc’è cchiù Fortonata, aggi’aoto ncapo. |
| | BELLONIA |
| | Maramene, che sento? comme tune?... |
| | CICCILLO |
| | Non ce vo’ che sentire, no la voglio. |
| | BELLONIA |
| 70 | E pecché?... |
| | CICCILLO |
| | Che te mporta. |
| | BELLONIA |
| | Tù nc’aje fatto l’ammore cchiù de n’anno, |
| | Lo ssà lo parentato, e nn’ora nn’ora |
| | S’aspettava sso ngaudio, e mo ch’è stato? |
| | CICCILLO |
| | Aggio pensato meglio, so’ sbotato. |
| | BELLONIA |
| 75 | Che buo’, che te sia rutto lo caruso? |
| | CICCILLO |
| | Caruso? mme ne rido. |
| | BELLONIA |
| | Te nne ride? |
| | Si tu avisse na sore; e te sortesse |
| | Chesso, che buo’ fà tune, che farrisse? |
| | CICCILLO |
| | Si sorema facesse |
| 80 | Chello, ch’essa mm’hà fatto; |
| | Le romparria la noce de lo cuollo. |
| | BELLONIA |
| | Mar’essa, che t’hà fatto? |
| | CICCILLO |
| | Niente niente? |
| | BELLONIA |
| | Ma puro, che t’hà fatto? |
| | CICCILLO |
| | Lo buo’ sentire propio: la fraschetta |
| 85 | Festeggiava co mmico, e me faceva |
| | Le guattarelle co zi Tonno. |
| | BELLONIA |
| | Ah cano? |
| | Vi’ ch’è chesso, che dice? ca la nfamme. |
| | CICCILLO |
| | N’è nfammia, fà l’ammore a buono fine. |
| | BELLONIA |
| | È lo vero gnorsì; mà è no sbreguogno |
| 90 | Dar’arecchie a di sische. |
| | CICCILLO |
| | Accossi è l’uso |
| | De le femmene d’oje, ca po se sceglieno |
| | Lo siscariello, che fà meglio suono. |
| | BELLONIA |
| | E che suono pò fà chella zampogna? |
| | CICCILLO |
| | Ha li denare, chisto suono vasta. |
| | BELLONIA |
| 95 | Vi ca tù si mpazzuto. |
| | CICCILLO |
| | E no cchiù mone: |
| | Vuo’ ì ddo Graziella? |
| | BELLONIA |
| | Nce vao, ma voglio mprimmo |
| | Parlà co Fortunata, e po co chella. |
| | CICCILLO |
| | A gusto tujo: mme vasta, |
| 100 | Che sacce fà pe mme co ssa fegliola, |
| | Po vienetenne, e sciccame na mola. |
| |
| | Comm’aspetta la rosata |
| | No sciorillo addebboluto |
| | Accossi stonc’io speruto |
| 105 | Pe la grazia de sta Fata |
| | Che me pote addecreà. |
| | Viene priesto acconsolarme |
| | Co la nova preziosa |
| | Ca pe me sarrà pietosa |
| 110 | Ch’è contenta d’azzettarme, |
| | E ca sujo me farrà. |
| |
| | BELLONIA |
| | Maro te nzallanuto. |
| | Si non aje sta fortuna, tu si’ ghiuto. (trase addo Fortunata.) |
| |
| | SCENA III |
| |
| | TONNO, e CUOCCIO pe strata. |
| |
| | TONNO |
| | Nce si’ benuto vivo? è ora chesta; |
| 115 | Mm’aje da fà ciento cose pe sta festa, |
| | E tù mo te nne viene muorto, muorto. |
| | CUOCCIO |
| | Mo’ so’ date dece ora, e a ccà sta sera |
| | Nc’è n’anno justo justo, che cos’aje? |
| | E po che s’ha da fà, si è lesto tutto? |
| | TONNO |
| 120 | È lesto, e non veo niente. |
| | CUOCCIO |
| | À ccà n’aot’ora |
| | Veneno li vestite, |
| | Lo trobbante, la sciabola, e la fascia. |
| | TONNO |
| | E lo scarparo? |
| | CUOCCIO |
| | Ha ditto ca mo’ vene: nc’è nient’aoto? |
| | TONNO |
| 125 | E statt’attiento frate, ca sta vota |
| | Mme preme cchiù dell’aote chesta festa. |
| | CUOCCIO |
| | E pecché? |
| | TONNO |
| | Già lo ssaje ca stò cuotto |
| | Pe Fortonata: Io faccio lo Gran Turco, |
| | Pe farem’abbedè da ssa fegliola; |
| 130 | Ca si nò, nne farria cierto de manco. |
| | CUOCCIO |
| | Ma chesta fa l’ammore co Ciccillo. |
| | TONNO |
| | Lo ssaccio, e tù non saje, che fà zi Tonno, |
| | A Saverio, lo frate peccerillo, |
| | Le faccio fare la Gran Torca, e a Maso, |
| 135 | Ch’è lo frate cchiù granne chiano, chiano, |
| | Co ciento piacierelle, mme l’aggranfo; |
| | Si chisse so’ co mmico, io so’ a cavallo. |
| | CUOCCIO |
| | Vi ca tù riest’a ppede |
| | TONNO |
| | E bà a malanno. |
| | CUOCCIO |
| | Buon’ora tù mm’aje ditto, ca n’ancora |
| 140 | T’ha puosto n’uocchio ncuollo, |
| | E mo vuo’, che te piglia pe marito. |
| | TONNO |
| | Ma ll’auto juorno mme tenette mente, |
| | E se mettett’a ridere. |
| | CUOCCIO |
| | Mo sarvate. |
| | Le ffemmene so’ gliannole, |
| 145 | Non te fedà ca ridono, |
| | Ca tanno te coffeano. |
| | TONNO |
| | Chesso se vede appriesso. |
| | CUOCCIO |
| | E appriesso vide; |
| | Ora lassamenn’ire |
| | TONNO |
| | Addo’ vuo’ ire. |
| | CUOCCIO |
| | Mm’aggio arremmedeato quatt’ancine; |
| 150 | Mme le boglio sballare |
| | Ch’aggio da fà lo Turco, e stonco aleffe. |
| | TONNO |
| | Torna priesto, ca sierve |
| | Pe farme na mmasciata a Fortonata. |
| | CUOCCIO |
| | Messe’, vuo’ che la dica |
| 155 | Tù nce pierde la spesa, e la fatica. |
| | TONNO |
| | E pecché? |
| | CUOCCIO |
| | Si’ ammaturo, |
| | E chest’è fegliolella; tù mo saje, |
| | Ca le femmene sonco cannarute, |
| | Vann’a caccia d’avè morz’appuntute. |
| |
| 160 | So’ le femmene gentile, |
| | Squasoselle, e dellecate, |
| | Vonno carne, ch’è sottile, |
| | Ca li vuoje strascenate, |
| | No le ponno ppadeà? |
| 165 | Pesce frisco, e senza spina, |
| | Pe la canna le strascina, |
| | Fragagliuozze, e cecenielle |
| | Cannolicchie pazzearielle, |
| | Te le fanno sommozzà. |
| |
| | TONNO |
| 170 | E ba’ che fusse mpiso. |
| | CUOCCIO |
| | Mo te lo torno a di’, si nò l’aje ntiso. (da capo l’aria.) |
| |
| | SCENA IV |
| |
| | TONNO sulo. |
| |
| | TONNO |
| | So’ stato mpizzo mpizzo pe le dare, |
| | No sgrognione a lo musso, |
| | E farele spotà diente pe n’anno, |
| 175 | Vi’ che piezzo de ciuccio, vo’ mparare. |
| | Lo Patre a fà li figlie, aggio saputo, |
| | Ca Ciccillo sgargea co sta chiajesa, |
| | E Fortunata abbotta; a st’acqua trovola |
| | Pozzo fà bona pesca, |
| 180 | E massima c’al’ammo, aggio bon’esca. |
| |
| | Na femmena gelosa, |
| | È meza ntroppecata, |
| | Regalale carcosa, |
| | Ca chest’è na vottata |
| 185 | Pe farla mmertecà. |
| | Sia tosta, e sia gagliarda |
| | Ammarce co denare? |
| | No manca, si be’ tarda, |
| | S’ave da derropare, |
| 190 | E non se pò ajutà. |
| |
| | SCENA V |
| |
| | GRAZIELLA facenno bottune mmocca a la porta soja. |
| |
| | GRAZIELLA |
| | Comma Cianna non mmene, io stonco sola, |
| | Non ce compare nullo nnammorato, |
| | Ed io faccio bottune: |
| | Chiste vann’a la larga, |
| 195 | Mo’, che se fa sta festa, |
| | Pe sfoì d’accattarme lo perduono. |
| | Ma no mporta, ca io so’ bona pezza, |
| | Quann’è tiempo le metto la capezza, |
| | Oh, te ch’a chesta via |
| 200 | Veneno da llà bascio, Ciccio, e Maso, |
| | Mme ne voglio trasì ch’a tutte duje |
| | Io le ttengo mmalanza, |
| | Fra tanto vedo, e sento, |
| | Mme nformo, e po mme sceglio |
| 205 | Chi mme và chiù a lo genio, e chi è lo meglio. |
| |
| | Lo Passariello |
| | Quann’ha appetito |
| | Pe n’aceniello, |
| | Ccà gira, e bota |
| 210 | Llà zompa, e bola |
| | Tanto revota, |
| | Che l’hà da trovà. |
| | E na fegliola, |
| | Che bo’ marito |
| 215 | Non penza, e prova; |
| | Ma la sciaurata |
| | Mmeste a chi trova, |
| | Fa la frettata, |
| | E po se spassa |
| 220 | A ghiastemmà. |
| |
| | SCENA VI |
| |
| | CICCILLO, MASILLO pe strata, e la stessa, che fa la spia. |
| |
| | CICCILLO |
| | Ora non ce vo’ auto, nch’aje magnato, |
| | Vienetenne a la casa: nce vestimmo, |
| | E facimmo sonare lo Tammurro |
| | Pe chiammà li compagne. |
| | MASILLO |
| | E accossì faccio, |
| 225 | M’addo’ vuoje fà squatrone? |
| | CICCILLO |
| | A lo Mantracchio. |
| | MASILLO |
| | Và buono, ca da llà jammo pe Puorto, |
| | E po venimmo ccà pe fa la festa, |
| | E pe dare l’assauto a lo Castiello |
| | Vece buono? |
| | CICCILLO |
| | Eh Masi’ stà ncerviello |
| 230 | A menà la bannera, fatt’anore, |
| | E addo’ t’aviso pigliatence gusto. |
| | MASILLO |
| | Oh, ch’è pensiero mio |
| | Te voglio fà vedè bellizze a mucchio. |
| | CICCILLO |
| | Sì tu vuo’ quacche sarvà, avisamello. |
| | MASILLO |
| 235 | Nne voglio un’a sto llargo. |
| | CICCILLO |
| | A chi vuo’ fa st’annore. |
| | MASILLO |
| | A Graziella. |
| | CICCILLO |
| | E pecché? |
| | MASILLO |
| | Ca la voglio pe mogliere. |
| | CICCILLO |
| | Oh bon’ora, e che sento, comme? comme? |
| | Vuo’ chessa pe Mogliere? |
| | MASILLO |
| 240 | Chesta voglio: che d’è? Tu rieste friddo. |
| | CICCILLO |
| | Me faccio maraveglia; a sti quartiere |
| | Nce so’ piezze de giuvane, e zetelle, |
| | Che te zompano nfacce. |
| | E buo’ ire nzì a Chiaja pe mogliere. |
| | MASILLO |
| 245 | E tu che nce farrisse? |
| | Chesta me tira sanco |
| | Lo funcio nasce addove pienze manco. |
| | CICCILLO |
| | Tu saje chi è chessa, s’ave dote, o none? |
| | MASILLO |
| | Oh ca mme so’ nformato, jammo buono. |
| | CICCILLO |
| 250 | Masi’, vi’ che no sgarre, ca mme pare |
| | Troppo capo a la llerta... |
| | MASILLO |
| | E che borrisse? |
| | Quà ppullo muorto, che te more mmano? |
| | CICCILLO |
| | Chesto nò, ma che sia fegliola soda. |
| | MASILLO |
| | Oh ca cheste maddamme muss’astritto |
| 255 | Sse grannezzose, non toccà ca sghizza. |
| | A le bote te fanno cierte botte, |
| | Che manco te le pienze: vasta, vasta, |
| | Tu si’ troppo piccione: |
| | Va parla co chi ha puosto lo scaglione. |
| | MASILLO |
| |
| 260 | Si tu mmatte na sgregnosa, |
| | C’hà na mamma tatanara, |
| | Maro tene; siente, e mpara |
| | Chella ntoscia, e chesta tofa; |
| | No le puoje maje contentà. |
| 265 | Te fann’ire a manganiello, |
| | Chella tira, e chesta molla, |
| | Un’alliscia, e ll’auta molla; |
| | Tu nce pierde lo cerviello |
| | E te siente desperà. |
| |
| | CICCILLO |
| 270 | Aje Masi’, siente sie’; |
| | Accossì dice tu, cossì dich’io. |
| | MASILLO |
| | Uh parol’agge a mente, saje ca Patremo |
| | Sta pe la via? |
| | CICCILLO |
| | Sia lo bemmenuto? |
| | Ma pecché mme lo dice? |
| | MASILLO |
| | Non mm’aje ditto, |
| 275 | Che le parla pe tte, ca tu vuo’ sorema? |
| | CICCILLO |
| | Ah sì, ma no nc’è pressa (chest’è meglio.) |
| | MASILLO |
| | Tu nzì a mo mm’aje nfettato, e mo n’aje pressa? |
| | CICCILLO |
| | Voglio fare le cose chiano chiano. |
| | MASILLO |
| | (Chisto carcosa ha ncuorpo) comme vuoje; |
| 280 | Ma famme no piacere, nzì a tanto, |
| | Che te resuorve, non passà da ccane. |
| | CICCILLO |
| | Comme vuoje, te contento, |
| | Ma a n’aoto le darria n’aota resposta. |
| | MASILLO |
| | O auto, o vascio, fà comme dich’io. |
| | CICCILLO |
| 285 | Che d’è? tu capozzie. |
| | MASILLO |
| | Va felecissemo |
| | Ca po parlamm’appriesso. |
| | CICCILLO |
| | A gusto tujo. |
| | Ma saje, chi sonco, e ca n’arranco, e fujo. |
| |
| | SCENA VII |
| |
| | CICCILLO, che resta penzuso, e GRAZIELLA. |
| |
| | GRAZIELLA |
| | Oh? ca se so’ spartute, ed è restato |
| | Chi mme và cchiù a lo genio: voglio ascire;. |
| | CICCILLO |
| 290 | Oh bon’ora, a che guaje mme so’ mettuto? |
| | Vencane nzò che bo’, so’ resoluto. |
| | Oh vecco Graziella attiempo attiempo, |
| | Mme voglio arresecare de parlarle, |
| | E fa lo fatto mio primmo de Mase. |
| | GRAZIELLA |
| 295 | Si mme parla, io le parlo, e piglio lengua. |
| | CICCILLO |
| | Schiavo Patrona mia... |
| | GRAZIELLA |
| | Bonnì ve venca. |
| | CICCILLO |
| | Si no ve fosse scaro, na parola. |
| | GRAZIELLA |
| | Patrone, che bolite? |
| | CICCILLO |
| | Vorria la grazia vosta... |
| | GRAZIELLA |
| | Comm’a dire? |
| | CICCILLO |
| 300 | Non pozzo parlà troppo, simmo viste, |
| | Perzò ve dico schitto. O Fata bella, |
| | C ape ttè squaglio, e moro, e si mm’azziette |
| | Te voglio pe mogliere... |
| | GRAZIELLA |
| | Uh janca mene? |
| | Accossì prunto, prunto mme lo dice. |
| | CICCILLO |
| 305 | Scosateme bellezza, ca si aveva |
| | Cchiù tiempo, e luoco, meglio lo deceva. |
| | GRAZIELLA |
| | Già ch’è chesto, vedimmo, |
| | Ca si pozz’esse toja, lo boglio fare, |
| | Lassamence penzare. |
| | CICCILLO |
| |
| 310 | Penzace bella sì, |
| | Ma no mme dire no, |
| | Ca me farraje morì |
| | Da desperato. |
| | O penta palommella |
| 315 | Pensa a lo nomme ch’aje |
| | Te chiamme Graziella, |
| | E grazia me farraje |
| | Musso affatato. (A la rebbreca de la primma parte ven’ascenne, Masillo, che s’agguata, e sente.) |
| |
| | SCENA VIII |
| |
| | MASILLO, FORTUNATA a lo barcone, e GRAZIELLA. |
| |
| | MASILLO |
| | Vi’ s’è comme dich’io, ca lo frabbutto |
| 320 | Ha la magagna ncuorpo, aspetta, aspetta |
| | Ca mo te voglio fa ssa varva netta |
| | Aje Fortonata, Fortonata? |
| | FORTUNATA |
| | Gnore. |
| | MASILLO |
| | Scinn’abbascio, e fa scennere Bellonia. |
| | FORTUNATA |
| | Mo scennimmo. |
| | GRAZIELLA |
| | Vorria parlà co chisto, |
| 325 | Ma mo scenne la sore, jammoncenne, |
| | Non manca tiempo, e chi mme vole bene |
| | Lo ssà comm’ha da fare, appriesso vene. |
| |
| | La campana quanno sona, |
| | Non se parte da no luoco, |
| 330 | E la gente appoco, appoco |
| | Fà venì co lo ssonà. |
| | Accossì fà na zetella |
| | Quann’è bona, quann’è bella, |
| | Nche se mett’a la fenesta |
| 335 | Chesto vasta a fa la festa; |
| | Vi’ le mmosche attornià. |
| |
| | SCENA IX |
| |
| | MASILLO, FORTUNATA, e BELLONIA abbascio. |
| |
| | MASILLO |
| | E ba’ ca t’aggio ntesa, mo t’arrivo. |
| | FORTUNATA |
| | Che buo’ Masillo mio? |
| | MASILLO |
| | Curre Bellonia |
| | Và parla a Graziella, ca la truove |
| 340 | De bona tempra. Mo se nn’è trasuta. |
| | BELLONIA |
| | E mo’ bellezza mia sarraje servuta. |
| | MASILLO |
| | E tu fegliola siente, |
| | Mo che scennea da coppa |
| | Aggio visto Ciccillo, che faceva |
| 345 | La percopia attuorn’a Graziella; |
| | Non senza che lo guitto, |
| | Me facea lo schefuso; eh Fortonata |
| | Te torn’a di’, no le tenè cchiù mente |
| | Ca te spacco ssa capo nfi a li diente. |
| | BELLONIA |
| 350 | Masillo mio non correre, |
| | Po essere che sia l’apprenzeone: |
| | Nformate meglio, e po... |
| | MASILLO |
| | Che apprenzeone |
| | Ll’aggio visto co st’uocchie. Tu m’aje ntiso |
| | Stà ncerviello, vi’ comme te l’aviso. |
| |
| 355 | Mo fa cunto ca so’ fatto |
| | Comm’a bufaro stezzato, |
| | Corro, e mesto nzò chi è. |
| | Schefenzuso a mme sso tratto, |
| | Maro te che nce si’ nato |
| 360 | Te nne voglio fà mappina |
| | Vuo’ provà la tremmentina, |
| | Come sape, crid’a me. |
| |
| | SCENA X |
| |
| | FORTUNATA, e BELLONIA. |
| |
| | FORTUNATA |
| | Che te pare Bellonia, è comm’io dico, |
| | O comme dice tu? |
| | BELLONIA |
| | Figlia mia cara |
| 365 | So’ restata na mummia, ma tu puro |
| | Potive fa de manco |
| | De ridere co Tonno... |
| | FORTUNATA |
| | T’aggio ditto, |
| | Ca mm’è scappato a ridere, |
| | Mmedere chillo viecchio brutto fatto, |
| 370 | Ch’attuorno mme facea le guattarelle. |
| | BELLONIA |
| | Tu haje fatto pe abborlarlo, |
| | E Ciccillo se crede, ch’è lo vero. |
| | FORTUNATA |
| | Si tu le parle, cagnarrà penziero. |
| | BELLONIA |
| | Nche lo trovo le parlo... |
| | FORTUNATA |
| | Vance mone. |
| | BELLONIA |
| 375 | Aggio da ì ddo’ chesta, aje ntiso frateto. |
| | FORTUNATA |
| | Po ncè vaie quanno tuorne. |
| | BELLONIA |
| | Eh zitto ciota, |
| | Lo male tiempo, è ccà; si chest’attacca |
| | Lo passeo co Masillo, |
| | Tu guadagne lo chiaieto, e tuio Ciccillo. |
| | FORTUNATA |
| 380 | Ma chi sa, che pò essere nfratanto. |
| | BELLONIA |
| | Oh ca mo’ mm’aie frusciata: statte zitto, |
| | E lassa far’a mmene t’aggio ditto. |
| |
| | Vuie facite la zannata |
| | Fraschettelle |
| 385 | Pazzarelle; |
| | E po curre mamma, e zia |
| | La stoppata |
| | Vien’a fà. |
| | T’aggio ditto figlia mia, |
| 390 | Ca coll’uommene geluse |
| | N’abbesogna pazzeà. |
| | Ca po pigliano le scuse |
| | Pe mannarve a scortecà. |
| |
| | SCENA XI |
| |
| | FORTUNATA sola. |
| |
| | FORTUNATA |
| | Maramè comme faccio, si Bellonia, |
| 395 | Non fa niente co chesta: addo’ è benuta |
| | Sta bonora de Chiaja |
| | Pe farme sconcecà lo fatto mio. |
| | Mannaggia lo Castiello, e quanno maie |
| | Nne fu parola: aimme perdo Ciccillo; |
| 400 | Lo sgrato mme la face; a lo mmacaro |
| | Lo potesse scriare da sto pietto: |
| | Ma non pozzo, e perdo isso, e lo recietto. |
| |
| | Mo so’ comme a no Vasciello, |
| | Che no piezzo ha veleiato, |
| 405 | Ma po mmeste, e se sfracassa |
| | Nche lo puorto vo’ piglià. |
| | Quanto tiempo sto cerviello |
| | P’avè Ciccio ha navecato, |
| | Ma la sciorte me n’arrassa |
| 410 | Mo, che stea pe ng’arrivà. |
| |
| | SCENA XII |
| |
| | BELLONIA da la casa soja, e po CECCIA facenno cauzette. |
| |
| | BELLONIA |
| | Voglio co chesta scusa |
| | Parlare a Graziella; Ceccia, Ceccia? |
| | CECCIA |
| | Che buo’ Mamma? |
| | BELLONIA |
| | A che staje co ssa cauzetta? |
| | La scumpe pe sta sera? |
| | CECCIA |
| | Che so’ pazza, |
| 415 | Che boglio fatecare ogge, ch’è festa? |
| | Mo arrivo a sti scagniente, e l’ammasono, |
| | Po nce vedimmo craje. |
| | BELLONIA |
| | Buono, buono. |
| | È bello sso designo, si te resce; |
| | Che ffesta, e che ffestino vaje cercanno; |
| 420 | Ncresciosa, presentosa? haje da crepare |
| | Nzi a meza notte ncoppa a sta cauzetta, |
| | Ssa festa toja no stace ncalannario, |
| | Che buo’ fare tut’oje lo cavallo. |
| | CECCIA |
| | N’è ncalannario? e stà a lo Chiaravallo |
| 425 | Lo bi’, ca tutte quante so’ aparate |
| | Zetelle, mmaretate; e stann’a spasso |
| | Chi nfenesta, chi a l’astreco, chi nchiazza, |
| | Ca se fà lo Castiello? e buoje ch’io sola |
| | Haggio da fà la gatta cennerentola, |
| 430 | Acceputa a no pizzo a ffatecare? |
| | BELLONIA |
| | Poche parole; mosta ssa cauzetta. |
| | CECCIA |
| | Che me ll’haje d’apprezzare? |
| | BELLONIA |
| | E ppuro parle? |
| | Uh te, che sfuorgio tè. Vi’ bella rezza |
| | Pe piglià cecenielle. |
| | CECCIA |
| | E tu pecchene |
| 435 | No m’accatte li fierre cchiù sottile? |
| | BELLONIA |
| | E chiste che cos’hanno! |
| | Facimmole bedere a Comma’ Cianna. |
| | CECCIA |
| | Ah ah, chest’è cchiù meglio; si te pare; |
| | Jammoc’a fà na causa a la Vagliva; |
| 440 | Nsomma d’ogne manera co la gente |
| | T’aje puosto ncapo de me sbregognare? |
| | Ca sonco capo abbiento, presentosa, |
| | Lencuta, cannaruta, trevellessa, |
| | Scanza fatica, e cuorpo de buon tiempo, |
| 445 | Mo chest’auto nce manca, a fà vedere, |
| | Ca non saccio canoscere no fierro |
| | Si fà pertuso gruosso, o peccerillo, |
| | E non pienze ca sonco de marito; |
| | Tu propio me farraje perde la sciorte; |
| 450 | E quanno, quanno me ne lieve o morte. (chiagne.) |
| | BELLONIA |
| | Tu chiagne, e buo’ marito? vuo’ stà fresca, |
| | Sia Donna Petronilla, affe te juro |
| | De mmaretarete co lo pesaturo. (tozzola a la casa de Graziella.) |
| | CECCIA |
| | E già che simmo a chesto, |
| 455 | Te la cauzetta, e scumpete le riesto. (jetta nterra la cauzetta, e s’arrassa da la mamma.) |
| | BELLONIA |
| | Aspetta bricconcella, aspetta, aspetta. |
| |
| | SCENA XIII |
| |
| | GRAZIELLA da la fenesta, e le stesse. |
| |
| | GRAZIELLA |
| | Chi tozzola? |
| | BELLONIA |
| | Songh’io, Sia Graziella. |
| | GRAZIELLA |
| | Oh Sia Bellonia mia, che baje facenno? |
| | BELLONIA |
| | Nc’è Comma’ Cianna? |
| | GRAZIELLA |
| | Nò; volive niente? |
| | BELLONIA |
| 460 | Le voleva fà vedere sta cauzetta; |
| | E tu mo co chi staje? |
| | GRAZIELLA |
| | Stonco sola. |
| | BELLONIA |
| | Si n’aje che fare, siente na parola. |
| | GRAZIELLA |
| | Aspetta, ca mo scenno. |
| | BELLONIA |
| | Sia Maddamma (a Ceccia.) |
| | Trase dinto, ed allummame lo ffuoco. |
| | CECCIA |
| 465 | Chest’auto nce mancava de mpazzire |
| | A ghiettà lo focile. |
| | BELLONIA |
| | A maratene |
| | Tu propio non ce viene comm’a mmene. |
| | CECCIA |
| |
| | Ah mamma, me faje ridere, |
| | Si’ ccoreosa affè |
| 470 | E buo’ sapè perché? |
| | Ca faje comm’a le becchie |
| | Che giovane so’ pazze; |
| | Po quanno so’ mmecchiate, |
| | So’ tutte addottorate, e so’ sapute. |
| 475 | Tanno le siente dicere: |
| | Quann’era peccerella |
| | Non ghieva pe le chiazze, |
| | Felava, arrepezzava, |
| | Faceva le colate; |
| 480 | Parea na vesparella |
| | E diceno vessecchie |
| | Pampanute. |
| |
| | SCENA XIV |
| |
| | BELLONIA, e GRAZIELLA abbascio. |
| |
| | BELLONIA |
| | Ah sprovera, sprovera... |
| | GRAZIELLA |
| | Eccome ccane, |
| | Che m’haje da dire?... |
| | BELLONIA |
| | Tenco na mmasciata. |
| | GRAZIELLA |
| 485 | De chi? |
| | BELLONIA |
| | De Furtunata co lo frate. |
| | GRAZIELLA |
| | Che bonno?... |
| | BELLONIA |
| | Mettimmonce llà dinto |
| | Ca parlammo cchiù meglio. |
| | GRAZIELLA |
| | Comme vuoje; è cosa bona. |
| | BELLONIA |
| | Si... |
| | GRAZIELLA |
| | Su ncigna a dire. |
| | BELLONIA |
| 490 | Uh che pressa che tiene; stà a sentire. |
| | Eh Graziella ntienne a mme sta attiento |
| | Lassalo ghì Ciccillo |
| | Attacca co Masillo, ca si none |
| | Nce faje venire sanco, e po è peccato |
| 495 | All’aote levà lo nnammorato. |
| | GRAZIELLA |
| | Bellonia mia: Fortonata è pazza. |
| | Che Ciccillo, e Ciccione và contanno, |
| | Io non canosco nullo; e si le spiace, |
| | Che chillo la zanneja, che lo lassa, |
| 500 | Ca la rraggia accossì fuorze le passa. |
| |
| | SCENA XV |
| |
| | CUOCCIO, che bà vennenno ancine, e le stesse, che parlano zitto. |
| |
| | CUOCCIO |
| |
| | Oje castagnole, e ancine, |
| | Cannolicchie saporitielle |
| | Addoruse, freccecarielle, |
| | Femmene belle |
| 505 | Veccole ccà |
| | O goliuse chi vo’ scialà. |
| | Aje chi vo’ peglià appetito |
| | Nc’è n’ancino saporito, |
| | Na carnumma, na patella; |
| 510 | Co na spera, n’ostechella, |
| | Vi’ che spuonolo calluto, |
| | Vi’ che muorzo cannaruto |
| | Pepe, e vuoglio, e lassa fà. |
| |
| | BELLONIA |
| | Cuoccio aspetta no poco... |
| | CUOCCIO |
| | Oh bravo accunto? |
| 515 | Vatte sbrecanno... |
| | GRAZIELLA |
| | Aspetta. |
| | BELLONIA |
| | Mo’ mo’ venco. |
| | CUOCCIO |
| | Priesto, ch’aggio da fare... |
| | GRAZIELLA |
| | E che cos’aje? |
| | CUOCCIO |
| | Sta Chiajese, è cagliente atta de craje. |
| |
| | Aje castagnole, e ancine |
| | Cannolicchie saporitielle? |
| |
| | BELLONIA |
| 520 | E zitto, no strellà, ca mm’aje storduta? |
| | CUOCCIO |
| | È longa sta matassa? ll’aje scomputa? |
| |
| | Aje cannolicchie, e ancine. |
| |
| | SCENA XVI |
| |
| | TONNO, e li stisse, e po CECCIA. |
| |
| | TONNO |
| | Oh Cuoccio lloco staje? siente, siente. |
| | CUOCCIO |
| | Mo venco, quanto faccio na facenna |
| 525 | Co zia Bellonia. |
| | TONNO |
| | Lloco stà Bellonia? |
| | BELLONIA |
| | Veccome ccane. |
| | TONNO |
| | Oh manco male attiempo. |
| | BELLONIA |
| | Che buo’ niente zi Tonno? |
| | TONNO |
| | Na parola. (parlano zitto.) |
| | CECCIA |
| | Fegliulo viene ccà. |
| | CUOCCIO |
| | Che nc’è bellezza? |
| | CECCIA |
| | Voglio vedè, che ttiene. |
| | CUOCCIO |
| | Tutto bene; |
| 530 | Spere, ancine, patelle, cannolicchie. |
| | CECCIA |
| | Chiste so’ muorte. |
| | CUOCCIO |
| | Che buo’ pazzejare? |
| | Tocca si cannolicchie, e bi’ si sghizzano. |
| | CECCIA |
| | Che buo’ sghizzà, ca pareno li mpise |
| | Co la lengua da fora, e non se moveno. |
| | CUOCCIO |
| 535 | Chesto già lo ssapea, ca vuje zetelle |
| | Volite cose assaje freccecarelle. |
| | Non guanceare cchiù, ca se smauceano, |
| | E no le benno po. |
| | CECCIA |
| | Che haje, che strille? |
| | Quanto li binne a grano? |
| | CUOCCIO |
| 540 | Treje a grano. |
| | CECCIA |
| | Seje no le ddaje? |
| | CUOCCIO |
| | E si ca sonco vuruoccole; |
| | Aspetta ca mo magne cannolicchie. |
| | CECCIA |
| | N’aggio no gran golio veramente. |
| | CUOCCIO |
| | E trasetenne, no nfettà la gente. |
| | CECCIA |
| 545 | Cinco le ddaje? |
| | CUOCCIO |
| | Si le commanne nduono |
| | Si la patrona, ca ffa bella grazia |
| | Comm’a no lattovario me sazia. |
| | CECCIA |
| |
| | A me duono? và connio; |
| | Ca na femmena, che piglia |
| 550 | Se fà mettere la vriglia, |
| | E pe forza, o pe ragione |
| | Stace a rriseco de dà. |
| | Be’ sacc’io lo fatto mio, |
| | Non so’ tanto nzemprecella; |
| 555 | Si n’aje auta locernella, |
| | a la scura paparone, |
| | Quanno vuoje, te puo’ corcà. (se ne trase.) |
| |
| | CUOCCIO |
| | Scazza, chest’è begliacca. |
| | TONNO |
| | E che d’è chesto? (a Bellonia.) |
| | Ca dice a Fortonata sta parola, |
| 560 | Zi Tonno te vo’ bene. |
| | BELLONIA |
| | Né nce lo pozzo di’; scusame a chesto. |
| | TONNO |
| | Si mo no lo sapesse |
| | Ca tu puorte mmasciate a chisto, e a chillo |
| | Deciarrisse ca tè... |
| | BELLONIA |
| | Tu staje mpazzuto |
| 565 | Quanno maje aggio fatto ssi servizie. |
| | TONNO |
| | Vi’ che gliannola negra. |
| | E bà a malanno. |
| | CUOCCIO |
| | Oje vecchia roffeana, si te piglio. |
| | BELLONIA |
| | E che buo’ che te sgargio scurmo fraceto. |
| | CUOCCIO |
| 570 | Uh te te, ca li cippe fanno fuoco, (ccà posa la sportella pe ghire a spartere, e Ceccia se la piglia e se mette a lo barcone.) |
| | TONNO |
| | A perchia brutta fatta. |
| | BELLONIA |
| | Sconciglio scortecato. |
| | CUOCCIO |
| | E mbe’ chesto che d’è? vi’ li nennille. |
| | Ca fann’accostiune; site pazze? |
| | TONNO |
| 575 | Cuoccio no mme tenè. |
| | CUOCCIO |
| | Vascia le mmano. |
| | BELLONIA |
| | Viene, viene guallecchia |
| | Ca te voglio stracciare ssa pellecchia. |
| | CUOCCIO |
| | E zitto zia Bellonia. |
| | Porta respetto a ll’uommene. |
| | BELLONIA |
| 580 | Isso ch’aggia creanza co le femmene. |
| | TONNO |
| | E tu no mmuo’ stà zitto jolla jolla. |
| | BELLONIA |
| | Appila tu schefienzia; sorchia, sorchia. |
| | TONNO |
| | Uh te te la norata. |
| | BELLONIA |
| | Vi’ che stampa de fà lo nnammorato. |
| | CUOCCIO |
| 585 | Uh mmalora la sporta addov’è ghiuta |
| | La sporta bene mio chi l’ha pigliata? |
| | GRAZIELLA |
| | Curre, curre da ccà vi’ chi la tene. |
| | Oh bene mio che risa. |
| | BELLONIA |
| | Che singhe strascenato. |
| | TONNO |
| | Fusse accisa. |
| |
| 590 | Calascione brutta fatta. |
| |
| | BELLONIA |
| |
| | O Teorba a ttaccone. |
| |
| | TONNO |
| |
| | Crepa. |
| |
| | BELLONIA |
| |
| | Schiatta. |
| |
| | TONNO |
| |
| | A lo ponte jolla jo’. |
| |
| | GRAZIELLA |
| |
| | A la forca sciò, sciò. |
| |
| | CECCIA |
| |
| 595 | Chest’è bella ah ah. |
| |
| | CUOCCIO |
| |
| | La sportella è già squagliata, |
| | E tu vecchia mmalorata, |
| | Lo dammaggio aje da pagà. |
| |
| | BELLONIA |
| |
| | Lassa. |
| |
| | TONNO |
| |
| | Tira. |
| |
| | BELLONIA |
| |
| | Mpiso mpiso. |
| |
| | CUOCCIO |
| |
| 600 | Non mme scappe ah ah. |
| |
| | CECCIA |
| |
| | Oh che botta ah ah. |
| |
| | BELLONIA |
| |
| | Fuss’acciso ah ah. |
| |
| |
| |
| |